Page Text
________________
सुधा टीका स्था ७ सू० २७ दर्शनस्वरूपनिरूपणम् .. ... १६३ नीयभेदानां क्षपक्षयोपशमोद येभ्यः समुत्ययो तथावियरुचिस्व मापंचेति । चक्षुर्दर्शनादिवतुष्टयं तु दर्शनावर गीयभेदवतुष्ट्रयस्य क्षयोपशमक्षयाभ्यां समुत्पद्यने सामान्यग्रहगं स्वमा चेति। अत्र श्रद्वान सामान्यग्रहण योर्दर्शन शब्दप्रतिपाद्यत्वाद् दर्शन सप्वविध मुक्तमिति बोध्यम् ।। सू० २६ ।। , अनन्तरं केवलदर्शनमुक्तं, तच्च छअस्थावस्थायां अनन्तरं भवतीति छद्मस्थ प्रतिबद्धं सूत्रमाह. मूलम् छ उमत्थवीयरागे णं मोहणिजवजाओ सत्त कम्मपयडीओ वेएइ, तं जहा--णाणावराणिज १ दसणावरणिनं ३, वेणियं -३ आउयं ४, नाम ४ गोयं ६-अंतराइयं ७ ॥सू०२७॥
छाया-उमरथवीतरागः खलु मोहनीयवर्जाः सप्त कर्मप्रकृतीवेदयति, तद्यथा-ज्ञानावरणीयं १, दर्शनावरणीयं २, वेदनीयम् ३, आयुः ४ नाम ५, गोत्रम् ६ अन्तरायिकम् ७ ।। मू० २७ ॥ मिश्र ये तीनों भी दर्शन दर्शनमोहनीय कर्मके भेदोंके क्षयसे क्षयोपशमसे और उदयसे उत्पन्न होते हैं । क्योंकि इनका स्वभाव तथाविध रुचि रूप होता है। तथा-चक्षुदर्शनादि चतुष्टय तो दर्शनावरणीय कर्मके जो चार भेद हैं; उनके क्षय और उपशमसे उत्पन्न होते हैं, इनका स्वभाव सामान्य रूपसे पदार्थों को ग्रहण करने का होता है। यहां पर श्रद्धान एवं सामान्य ग्रहण ये दोनों दर्शन शब्दके द्वारा कहेजाते हैं इसलिये दर्शन सात प्रकारका कहा गया है ऐसा जानना चाहिये ॥मू०२७।।
आरके सूत्र में अन्तमें केवल दर्शन कहा गया है-सो वह छद्मस्था. वस्थाके जाने के बाद यहां होताहै, इसलिये सूत्रकार अव छद्मस्थावस्थासे લયથી, ક્ષયે પશમથી અને ઉદયથી ઉત્પન્ન થાય છે, કારણ કે તેમને સ્વભાવ તથાવિવ ( તે પ્રકારની) રૂચિ રૂપ હોય” છે. તથા ચક્ષુર્દશનાદિ બાકીના ચાર દર્શન તે દર્શનાવરણીય કર્મના જે ચાર ભેદ છે તેમના ક્ષય અને ઉપ શમથી ઉત્પન્ન થાય છે તેમને સ્વભાવ સામાન્ય રૂપે પદાર્થોને પ્રણ કરવાનો હોય છે અહીં “દશન” પર શ્રદ્ધા અને સામાન્ય ગ્રહણનું વાચક છે, તેથી દર્શન' સાત પ્રકારનું કહેવામાં આવ્યું છે, એમ સમજવું. છે સુરા
આંગલા સૂત્રના અન્ત ભાગમાં કેવલદર્શનને ઉલ્લેખ થયો છે, છ. સ્થાવસ્થા દર થયા બાદ જ કેવલદર્શનની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર છઘસ્થાવસ્થા સાથે સંબંધ ધરાવતા સૂત્રનું કથન કરે છે--
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |