________________
५८४
स्थानास्त्रे तत्र सप्तमु मूलनयेषु प्रथमो नैगमः । तस्य चेयं व्युत्पत्तिः-नैकर्मानमहासत्ता सामान्यविशेषविशेषज्ञानैमिमीते, मिनोति-परिच्छिनत्तीति नैकमः निरुक्तविधिना स एव नैगमः । तदुक्तम्
"णेगाई माणाई, सामन्नोभयविसेसनाणाई ।
जं तेहिं मिणइ तो, णेगमो णो णेगमाणोति ॥ १॥". छाया-नैकानि मानानि सामान्योभयविशेषज्ञानानि ।
यत्तैमिनोति ततो नैगमो नेकमान इति । १॥ अयवा-निगमेषु अर्थवोघेषु कुशलो भत्रो वा नैगमः यद्वा-नके गमाः पन्यानो यस्य स नैकगमः, निरुक्तत्वेन स एव नैगमः । तदुक्तम्
" लोगथनिवोहा वा, निगमा तेस्ल कुसलो भवोवाऽयं ।
अहवा ज णेगगमो, गपहा पोगमोतेणं ॥ १ ॥" " जावइया वयणपहा " इत्यादि ।
जितने वचनपथ हैं, उतनेही नयवाद हैं, और जितने नयवाद है, उतनेही पर समय हैं, इन सात मूल नयों में प्रथम नैगम नय है, इसकी व्युत्पत्ति इस प्रकारसे है
"नैकैः मानः मिनोति इति नैकम:-नै कम एव नैगमः" जो नय महामत्ता सोमान्य, एवं विशेष इनके द्वारा पदार्थको जानता है, उस नयका नाम नैकम या नैगम है कहा भी है___“जोगाई माणाई" इत्यादि। ___ अपवा-अर्थयोधमें जो विवार कुशल होता है, वह अथवा अर्थ. योधमें जो विचार होता है, वह नैगम है, अथवा अर्थबोध करानेके जिसके अनेक मार्ग है वह नैकगम-नैगम है, कहा भी है
જેટલા વચન પથ છે, એટલાં જ નયવાદ છે, અને જેટલા નથવાદ છે એટલા જ પર સમય (અન્ય મતે-અન્ય સંપ્રદાય) છે. સાત નામાં પહેલે નય ગામ છે. નૈગમની વ્યુત્પત્તિ આ પ્રમાણે થાય છે
कैः मानैः मिनोति इति कमः-ौकम एव नैगमः " रे नय भई सता સામાન્ય અને વિશેષ દ્વારા પદાર્થને જાણે છે, તે નાનું નામ નકમ અથવા गम छे. ह्यु ५ छ है " णेगाई माणाई" त्याह
અથવા–અર્થબંધમાં જે વિચાર કુશલ હોય છે તેને, અથવા અર્થબધમાં જે વિચાર થાય છે તેને નૈગમ કહે છે. અથવા અર્થબધ કરાવવાના જેના અનેક માર્ગ છે તે “નૈક ગમ” અથવા નગમ છે,
