Page Text
________________
३६८
Free
छाया - पड्लेश्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - कृष्णालेश्या यात्रत् शुक्ललेश्यो । पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां पड्लेश्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा कृष्णलेश्या यावत् शुक्ललेश्याः । एवं मनुष्यदेवानामपि ।। ० ३१ ॥
टीका - ' छ लेसाओ ' इत्यादि
लिश्यते = लिप्यते प्राणी कर्मणा याभिस्ताः लेश्याः = कृष्णादि द्रव्यसाचिन्यादात्मनः परिणामविशेषाः, तदुक्तम्-
"कृष्णादिद्रव्यसाचिव्यात्, परिणामो य आत्मनः ।
स्फटिकस्येव तत्रायं, लेश्या शब्दः प्रवर्तते ॥ १ ॥ " इति ।
इस ऊपर के सूत्र में जो प्रमाद प्रतिलेखना और अप्रमाद प्रतिलेखना इन प्रकार से दो प्रतिलेखनाएँ कहीं गई है सो यह लेश्या विशेष से ही होती है इसलिये अब सूत्रकार सामान्य और विशेषरूप से लेश्या के स्वरूप की प्ररूपणा करते हैं
"छलेमाओ पण्णत्ताओ" इत्यादि सूत्र ३१ ॥
टीकार्थ- जिनके द्वारा प्राणी कर्म से लिप्त होता है वे लेइयाएँ हैं ऐसी ये
याएँ व प्रकार की होती हैं- कृष्णलेच्या यावत् शुक्ललेश्या पचेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में ६ लेइयाएँ होती हैं जैसे- कृष्णलेश्या यावत् शुक्ला इसी तरह का कथन मनुष्य एवं देवों को भी जानना चाहिये कृष्णादि द्रव्य की महायता से आत्मा के परिणाम विशेष रूप ये लेवाएँ होती हैं । मो ही कहा है
"
कृष्णादिद्रव्यसाचिव्यात् " इत्यादि ।
जिस प्रकार से जपापुष्प लाल रंगके संसर्गसे स्फटिक मणिमें
ઉપરના સૂત્રમાં પ્રમાદ પ્રતિલેખના અને અપ્રમાદ પ્રતિલેખનાનું મિરૂપણુ કરવામાં આવ્યું. વૈશ્યાવિશેષ પર તેના આધાર હાવાથી હવે સૂત્રકાર સામાન્ય અને વિશેષ રૂપે લેસ્યાઓના સ્વરૂપનું નિરૂપણ કરે છે. छ ठेसाओ पण्णत्तओ " इत्यादि
८८
ટીકા”—જેમના દ્વારા જીવ ક`થી લિપ્ત (આચ્છાદિત) થાય છે, તે લેસ્યાઓ छे. भेची बेश्याओोना नीचे प्रभा अहार छे - (१) सॄष्णुवेश्या, (२) नींद सेश्या, (3) अयोतसेश्या, (४) तेलेवेश्या, (५) पद्मलेश्या भने (१) शु४स લેશ્યા. એ જ પ્રકારનું કથન મનુષ્ય અને દેવાના વિષયમાં પણ સમજવું. કૃષ્ણાદિ દ્રવ્યની સહાયતાથી જન્ય આત્માના પરિણામ વિશેષ રૂપ આ લેસ્યાઓ होय छेउ या छे े : " कृष्णादिद्रव्यसाचिव्यात् " त्यादि
જે પ્રકારે જ પુષ્પના સ'સથી સ્ફટિકમાં (મણિમાં) તેના આકારનું પરિણમન થઇ જાય છે, એ જ પ્રમાણે કૃષ્ણાદિ દ્રવ્યના સસથી આત્મામાં એ જ જાતનું જે પરિણમન થાય છે, એ જ લૈશ્યા છે.
પોંચેન્દ્રિય તિય ચેામાં અને મનુષ્યામાં ૬ લૈશ્યાઓના સદ્ભાવ હાર્ય
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |