Page Text
________________
सुधा टीका स्था०६ सू०२३ अनात्मवतः अहितायाद्यर्थ षड्स्थाननिरूपणम् ३३७ असामर्थ्याय अक्षान्त्यै वा, अनिःश्रेयसाय अकल्याणाय, अनानुगामिकतायै अशुभानुवन्धाय भवन्ति तद्यथा-पर्यायः जन्मकालः, प्रव्रज्याकालो वा । अयं च महानेव गृह्यते, यतोऽनात्मवान् महापर्याययुक्तश्चिन्तयति - यदहं ज्येष्ठोऽस्मि जन्मना प्रव्रज्यया वेति । अथवा-स्वल्पोऽपि प्रवज्याकालो गृहस्थापेक्षयाऽभिमानकारणं भवतीति । तत्र-जन्मपर्यायो ब्रह्मदत्तचक्रवर्तिन इव, प्रव्रज्यापर्यायः-कण्डरीकम्येवाहितादितया भवति । इति ॥ १॥ तथा-परिवार:-शिष्यादिः । २। होती है, तब इलुका अर्थ असुख-दुःख ऐला होता है, तथा अक्षम शनका अर्थ असामर्थ या अशान्ति, अनिःश्रेयसका अर्थ अकल्याण और अनानुगामिकताका अर्थ अशुभानुबन्ध ऐसा होना है, इस तरहसे ये ६ स्थान क्रोधादि कपाय सहित जीवके लिये अहित आदिके निमित्त होते हैं । पर्यायसे यहां जन्मकाल या प्रव्रज्याकाल लिया गया है, ये जन्मकाल और प्रवज्याकाल भी महान् कालके ही गृहीत हुए हैं । अल्प काल के नहीं क्योंकि अनात्मवात् जीव महापर्याप युक्त होकर ऐमा विचार करता है, कि में जन्मसे अथवा पर्यायसे ज्येष्ठ हूं इस तरहखे पर्याय उसे अहित अभिमान आदि का कारण बनती है, प्रत्रज्याकाल थोड़ा भी हो तब भी वह उसे अन्य गृहस्थकी अपेक्षा अभिमानका कारण बनता है, जिस प्रकारले ब्रह्मदत्त चक्रवर्ती के लिये जन्मपर्याय अहित अभिमान आदिका कारण हुई है, और प्रवचा पर्याय कण्डरीकके लिये अहित आदिका પણ થાય છે તે પક્ષે તેને અર્થ અપુખ અથવા દુખ થાય છે. “અક્ષમ ? शहना अर्थ असामथ्य ' अथवा 'मशान्ति ' याय छ. " मनि:श्रेयस" એટલે “અકલ્યાણ” અને “અનાનુગામિકતા” એટલે “અશુભાનુબ એ અર્થ થાય છે આ પ્રકારના પર્યાય આદિ ૬ સ્થાન કોધાદિ કષાયથી યુક્ત જેને માટે અહિત આદિના નિમિત્ત રૂપ બને છે પર્યાય પદ અહીં જન્મકાળ અથવા પ્રવજ્યાકાળનુ વાચક છે તે જન્મકાળ અને પ્રવજ્યાકાળને પણ અહીં દીર્ઘકાલિન રૂપે જ ગ્રહણ કરવામાં આવે છે, અલ્પકાલિન રૂપે ગ્રહણ કરાયા નથી, કારણ કે અનાત્મવાન્ જીવ મહાપર્યાયવાળો હોય તો એવો વિચાર કરે છે કે “હું જન્મની અપેક્ષાએ અથવા પર્યાયની અપેક્ષાએ જ્યેષ્ઠ છે જે આ પ્રકારે તેને તેની પર્યાય અભિમાન આદિનું કારણ બને છે પ્રવયા કાળ ટૂંકો હોય તે પણ એવા જીવને માટે પ્રવજ્યા અભિમાનનું કારણ બની શકે છે, કારણ કે તે બ્રહ્મદર ચકવર્તીને માટે જન્મપર્યાય અહિત, અભિમાન આદિનું કારણ બની હતી અને કડરીકને માટે પ્રવજ્યા પર્યાય જેવી રીતે
स्या०-४३
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |