________________
सुधा टीका स्था०६ सू० ८ संसारजीव निरूपणम्
३०७ पृथिवीकायिकाः पृथिवीकायिकेषु उत्पधमानः पृथिवीकायिकेभ्यो वा यावत् त्रस. पापिकेभ्यो वा उत्पद्येत । स एव खलु पृथिवीकायिकः पृथिवीफायिकत्वं विम
जहत् पृथिवीकायिकतया वा यावत् असकायिकतया वा गच्छेत् । अकायिका __ अपि षड्गतिकाः षडागतिकाः । एवमेव यावत् त्रसकायिकाः ॥ सू० ८॥
टीका-छविहा' इत्यादिसंसारसमापनका संसरणं पहिभ्रमणं संसार' नारकतिर्यग्नरामरभवेषु परिभ्रमणम्, तं सम्यक् एकीभावेन आपन्नाः पाप्ताः संसारसमापन्नाः, त एव संसारसमान्नकाः भववर्तिनो जीवा इत्यर्थः । ते व घविधाः प्रज्ञप्ताः कथिताः । पविधत्वमेवाहतद्यथा-पृथिवीकायिकाः पृथिवीकायिकजीवाः । यावत् त्रसकायिकाः । यावत्प
ये ऊपरके सूत्रमें कहे गये ताराग्रह संसार में ही हैं, इसलिये अब सूत्रकार संसारी जीवोंका कथन करते हैं__ 'छबिहा संसार समापन्नगा' इत्यादि मू० ८॥ टीकार्थ-संसार समापनक जीव संसारी जीव छ प्रकारके कहे गये हैं, जैसेपृथिवीकायिक १ यावत् त्रसकायिक ६ इनमें जो पृथिवीकायिक जीव हैं वे षटू गतिक और षट् आगतिक हैं-जैसे-पृथिवीकायिकों में उत्पन्न हुआ पृथिवीकायिक जीव पृथिवीकायिकोले आकर पृथिवीकायिक रूपसे उत्पन्न हो सकता है, यावत् त्रसकायिकों से आकर पृथिवीकायिक रूपसे उत्पन्न हो सकता है, वही पृथिवीकायिक जीव पृथिवीकाधिक रूप अपनी अवस्थारूप पर्यायको छोडकर पुनः पृथिवीकायिक रूप से उत्पन्न हो सकता है, यावत् लकाधिक रूपसे उत्पन्न हो सकता है,
આગલા સૂત્રમાં જે તારા રૂપ ગ્રહની વાત કરવામાં આવી છે, તેઓ સંસારમાં જ છે. તેથી હવે સૂત્રકાર સંસારી જીનું કથન કરે છે.
टी-" छव्विहा संसारसमापन्नगा" त्या:
સંસાર સમાપન્નક જી–સંસારી જી ૬ પ્રકારના કહ્યાં છે. પૃથ્વી કાયિકથી લઈને ત્રસકારિક પર્વતના ૬ પ્રકારે અહીં ગ્રહણ કરવા જોઈએ. જે પૃથ્વીકાયિક જીવે છે તેઓ ષટુ ગતિક (છ ગતિમાં ગમન કરનારા) અને ષટુ આગતિક (છ ગતિમાંથી પૃથ્વીક વિકેમાં ઉત્પન્ન થનારા) હોય છે જેમકે પૃથ્વીકાયિમાં ઉત્પન્ન થયેલે જીવ પૃથ્વીક યિક માંથી આવીને પૃથ્વી કાયિક રૂપે ઉત્પન્ન થઈ શકે છે, અને અપ્રકાયિક, વાયુ વિક, તેજસ્કાયિક, વનસ્પતિ કાયિક અને ત્રસકાયિકમાંથી આવીને પણ પૃથ્વીકાયિક રૂપે ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. એ જ પૃથ્વીકાયિક જીવ પિતાની પૃથ્વીકાયિક અવસ્થા રૂપ પર્યાયને છોડીને ફરી પૃથ્વીકાયિકથી લઈને ત્રસકાયિક પતના છએ પ્રકારના જમાં ઉત્પન્ન