________________
- ૨૦૨
स्थानाङ्गसूत्रे
वा, तं जहा जीवं वा अजीवं करितए १, अजीवं वा जीवं करिए २, एगलमणं वा दो भाषाओ भासित्तए ३, सयं कर्ड
कम्मं वेदेसि वा मा वा वेदेमि ४, परमाणुपोग्गलं वा छिंदि - तर वा मिंदित्तए वा अगणिकाएण वा समोदहित्तए ५ बहिया लोगंतागमणयाए । सू० ५ ॥
छाया-पट् स्थानेषु सर्वजीयानां नास्ति ऋद्धिरिति वा द्युतिरिति वा यश इति वाचलमिति वा वीर्यमिति वा पुरुस्कार इति वा पराक्रम इति वा, तद्यथाजीवं वा अजीव कर्तुम् १, अनीवं ना जीवं कर्तुम् २, एकसमयेन द्वे भापे भाषि स्वयं कृतं वा कर्म वेदयाममा वा वेदयामि ४, परमाणुपुले वा छेतुं वा भेतुं वा अग्निकायेन वा समादग्धुम्र, वहि व लोकान्ताद् गमनाय३ || सू०५ ॥ टीका' छहिं ठाणेहि ' उत्पादि
पट्नु स्थानेषु विषयेषु सीनीपानां सर्वज्ञ अस्थानां सकळजीवानां नास्ति
छोंकी शक्ति ऐसी नहीं है, जो वे धर्मास्तिकाय आदिके त्रिष. में ज्ञान और दर्शन हो सके अतः इस शक्तिके असावे धर्मास्तापादिकको नहीं जानते हैं और न देखते हैं, ऐसा कहकर अब सूत्रकार जिन स्थानोंसे सम्हन जीवों के भी ऋद्रयादि शक्ति नहीं होती है ऐसे उन स्थानोंका कथन करते हैं
'छहि ठाणेहिं सवजीवाणं गत्थि' इत्यादि ५॥
टीकार्थ-छह स्थानोंमें विपद्य सिद्ध एवं संसारी इन मरून जीवों को ऋद्धि विभूति नहीं है, बुति-नान्ति-महात्म्य नहीं हैं, यश पराक्रमादि जनित प्रसिद्धि नहीं है, बल शारीरिक शक्ति नहीं है, वीर्य आत्मा शक्ति नहीं
ધર્માસ્તિકાય આદિના વિષયમાં જાણવાની અને `ખવાની શક્તિ છદ્મસ્થ જીÀામાં હાતી નથી. તેઓ કેવળજ્ઞાનને અભાવે તેમને જાણી શકતા નથી અને કેવળઢશનને અભાવે તેમને દેખી શકતા નથી આ પ્રકારનું' કથન કરીને હવે સૂત્રકાર સમસ્ત જીવામાં જે જે ઋદ્ધિ અને શક્તિના
અભાવ હાય છે તે અભાવનાં સ્થાનેા પ્રકટ કરે છે.
"छहि ठाणेहिं सव्वजीवाणं णत्थि " इत्यादि
ટીકા-નીચે દર્શાવેલા છ સ્થાનમાં(વિષયામ) સિદ્ધ અને સંસારી જીવાની ઋદ્ધિ, દ્યુતિ, મહાત્મ્ય, યશ, શારીરિક શક્તિ અને આત્મશક્તિ તથા પુરુષકાર અને પરાક્રમ, કાઇ પણુ રીતે ઉપયાગી નિવડતાં નથી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ
