________________
सुधा का स्था०५३०३ सू०१६ उत्कटानां पञ्चभेदनिरूपणम २३७ भतामूचकत्वादिति तृतीय स्थानम् ३। तपः शरीरोपकरणसंगोपनरूपम् अनुशात तीर्थकरानुमोदितं स्यादिति चतुर्थम् ४॥ तथा-विपुल इन्द्रियनिग्रहः-इन्द्रियाणां निग्रहो-नियमनं विपुलो-महान् भवेत् , प्रतिकूलशीतवातातपादि सहनादिति पञ्चमं स्थानमिति ५। अचेलकविषये विशेष जिज्ञासुभिरुत्तराध्यनयसूत्रस्य द्वितोयेऽध्ययने त्रयोदशगाथ या मत्कृता प्रियदर्शिनी टीकाऽवलोकनीयेति ॥ मू० १५ ॥ इन्द्रियनिग्रहं च सत्त्वोत्कटा एव कर्तुं प्रभवन्तीति उत्कटानां पञ्चभेदानाह
मूलम्-पंच उक्कला पणत्ता, तं जहा-दंडुक्कले १ रज्जुकले २ तणुकले ३ देसुकले ४ सव्वुकले ५॥ सू० १६ ।। __ छाया-पञ्च उत्कटाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-दण्डोत्कटो १ रामोत्कटः २ स्तन्योत्कटः ३ देशोत्कटः ४ सर्वोत्कटः ५ ॥ सू० १६ ।। सूचक होनेसे विश्वालोत्पादक होता है । ऐसा थह तृतीय स्थान होता है । शरीर और उपकरणका संगोपनरूप जो तप है, कि जिसे वे करते हैं, वह तीर्थ करादि द्वारा अनुमोदित होता है । ऐसा यह चतुर्थ स्थान है । तथा उनका जो इन्द्रियों को निग्रह होता है, वह महान् होता है, क्योंकि प्रतिकूल शीत, वान, आतप आदिको वे सहन करते हैं, ऐसा यह पांचवां स्थान है । अचेलकके विषयमें विशेष जाननेके अभिलाषि. योंको उत्तराध्ययन सूत्रके द्वितीय अध्ययन में आगत १३ वी गाथाकी' प्रियदर्शिनी टोका देखनी चाहिये ।।सू० १५॥ ।
इन्द्रियांका निग्रह वे ही कर सकते हैं, जो उत्कट होते है, अतः अब सूत्रकार उत्कटोंके पांच भेदोंका कथन करते हैं-- ___ पंच कला पण्णत्ता' इत्यादि सूत्र १६ ॥
ચોથું સ્થાન–શરીર અને ઉપકરણના સંગાપન રૂપ જે તપ તેઓ કરે છે, તે તિર્થંકરાદિ દ્વારા અનુદિત છે
પાંચમું સ્થાન–તેઓ ઈન્દ્રિયને પૂબજ નિગ્રહ કરે છે. પ્રતિકૂળ ટાઢ તાપ, પવન આદિ તેઓ સહન કરે છે
અલકના વિષયમાં વધુ માહિતી મેળવવાની જિજ્ઞાસાવાળા પાઠકેએ ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના બીજ અધ્યયનની ૧૩ મી ગાથાની મારા દ્વારા લખાયેલી પ્રિયદર્શિની ટીકા વાંચી જવી. . સ. ૧૫ છે
