Page Text
________________
सुधा डीका स्था०५ उ०३ सू०५ विशेषतो सचेतनस्य निरूपणम्
१९९
तथा - कुदृष्टि संस्तवादिना यो दर्शनं निम्सारं करोति स दर्शनपुलाकः २। तथामूलोत्तरगुणान् यः प्रतिसेवते स चरणपुलाकः ३ । यः साधूनां यलिङ्गं ततोऽधिकलिङ्गं गृह्णाति स लिङ्गपुलाकः । यस्तु किंचित् प्रमाद्यति मनसा वा अकल्प्यं गृह्णाति स यथासूक्ष्मपुलाको नाम पुलाकस्य पञ्चमो भेद: ५। लब्धिपुलाकश्च एकविध एवेति स नात्र निवक्षित इति । तथा शरीरवकुशोपकरणवकुशभेदद्वय विशिष्टो वकुशोऽपि आभोगवकुशादिभेदेन पञ्चविधः । तत्र - यः शरीरविभूपासुपकरणविभूषां च चिन्तनपुरस्सरं करोति स आभोगवकुशः १। यः सहसाकरोति सः अनाभोगवकुगः २ । यः प्रच्छन्नतया करोति स तवकुः ३। यः प्रकटतया करोति सः असटत चकुशः ४। सट आदिसे जो दर्शनको निस्सार करता है, वह दर्शन पुलाक है २ सृलगुणों एवं उत्तर गुणोंकी जो प्रतिसेवना करता है, वह चरणपुलाक है ३ जो साधुओंका लिङ्ग है उससे अधिक लिङ्गको जो ग्रहण करता है, वह लिङ्ग पुलाक है, ४ जो कुछ २ प्रमाद पतित हो जाता है, अथवा मनसे अकल्पयको ग्रहण करता है, वह यथासूक्ष्म पुलाक है । यह पुलाकका पांचवां भेद है । लब्धिपुलाक एक प्रकारकाही होता है, अतः उसकी यहां विवक्षा नहीं हुई है । शरीर यकुश एवं उपकरण बकुश के भेद से दो भेदवाला हुआ वकुश भी आभोगवकुश आदिके भेदसे पांच प्रकारका है, इनमें जो विचारपूर्वक शरीरकी विभूषा एवं उपकर
की विभूषाको करता है, वह आभोगवकुश है १ और सहसा विना विचारेही शरीर की विभूषा एवं उपकरणकी विभूषाको करता है, वह अनाभोग घकुश है २ । तथा जो गुप्त रूपसे शरीरादिकोंकी विभूषा
દનને નિસ્સોર કરે છે, તેને ઇશનપુલાક કહે છે. (૩) મૂલગુણ્ણા અને ઉત્તર ગુ@ાની જે પ્રતિસેવના કરે છે તેને ચરણપુલાક કહે છે. (૨) રજોહરણ, મુહ પત્તિ આદિ રૂપ સાધુઓના જે લિંગ છે, તેના કરતાં અધિક લિંગને ધારણ કરનાર સાધુને લિંગપુલાક કહે છે. (૫) જે સાધુ થાડા ઘેટા પ્રમાદી બની ગયેા હાય છે તેને અથવા જે મનથી અકલ્પ્સને ગ્રહણ કરે છે તેને યથાસૂમ પુલાક કહે છે. લબ્ધિપુલાક એક જ પ્રકારના હોય છે તેથી અહી તેનું વિવેચન કર્યું' નથી
હવે સૂત્રકાર અકુશના ભેદોનું નિરૂપણ કરે છે. મકુશના મુખ્ય બે ભેદ કહ્યા છે—() શરીર કુશ અને (ર) ઉપકરણ ખકુશ અકુશના નીચે પ્રમાણે પાચ ભેદ પણ પડે છે~(૧) આભાગ બકુશ--જે સાધુ વિચારપૂર્વક શરીર અને ઉપકરણેાની વિભૂષા કરે છે તેને આભેગ ખકુશ કહે છે. (૨) વિના વિચારે જ સહસા શરીર અને ઉષકરાની વિભૂષા કરનાર સાધુને અનભેળ અકુરા કહે
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |