Page Text
________________
१०६
स्थाना क्रियते, तद्यथा-एकेन्द्रियसंघमो यावत् पञ्चेन्द्रियसंयमः । सर्वप्राणभूतजीव सत्त्वान् खळु समारभमाणस्य पञ्चविधः असंयमः क्रियते, तद्यथा-एकेन्द्रियासंयमो यावत् पश्चन्द्रियासंयमः ॥ स० २० ॥
टीका-पंचिदिया ' इत्यादि
" पुढविदगअगणिमारुय वणस्सइ विविचउपणिदियाजीरा । पेहुप्पेहपमउजणपरिवगमणोवईकाए ॥१॥ छाया-पृथिव्युदकाग्निमारुताः वनस्पतिढित्रिचतुःपञ्चन्द्रिया अजीवाः प्रेक्षोत्प्रेक्षा प्रमार्जनं परिप्ठापनं मनोवाक काया ॥१॥ इत्यत्र सप्तदश विधः सयमः मोक्तः तत्र तस्य संयमस्य नवमो भेदः पञ्चन्द्रियमंयमः प्रोक्तः। स एवात्र श्रोत्रेन्द्रियसंयमादिभेदैः पच्चविधत्वेनोच्यते। तथाहिपञ्चेन्द्रियान् जीवान असमारभमाणस्य पञ्चन्द्रियजीवानां विराधनामकुर्वतो जीवस्य श्रोत्रेन्द्रियसंयमादिरूपः पञ्चविधः सयमो भवति तत्र श्रोत्रेन्द्रियस्य विराधनापरिवर्जनं श्रोत्रन्द्रियसंयमः एवं चक्षुरिन्द्रियादि तत्तदिन्द्रियस्यजीवको पांच प्रकारका संयम होता है, जैसे-एकेन्द्रिय संयम यावत् पंचेन्द्रिय संयम मयस्त प्राण भून जीव एवं सच्चोंका मंघटन आदि द्वारा मदनकरनेरूप असंयम पांच प्रकारका है, जैसे-एकेन्द्रिय असंयम यावत् पञ्चेन्द्रिय असंयम।
" पुढविदग अगणिमारुय" इत्यादि।
हम गाथा द्वारा जो १७ प्रकारका संयम कहा गया है, उममें मंय. मका नौवां भेद जो पञ्चेन्द्रिय संयम कहा है, वही यहां सघ्रमें श्रोत्र. न्द्रिय संयम आदिके भेदों द्वारा पांच प्रकार से कहा गया है, जो जीव पश्चेन्द्रिय जीवोंकी विराधना नहीं करता है, ऐसे जीवको श्रोत्रेन्द्रिय संयम आदि रूप पांच प्रकारका संयम होता है, इनमें श्रोत्रेन्द्रियकी विराधनोका त्याग करना वह श्रोत्रेन्द्रिय संयम है, इमी तरहसे चक्षु
છે તે પાંચ પ્રકારે નીચે પ્રમાણે છે-એકેન્દ્રિય સંયમથી લઈને પંચેન્દ્રિય સંયમ પર્યન્તના પાંચ પ્રકાર અહીં સમજી લેવા. સમસ્ત પ્રાણ, ભૂત, જીવા અને સરનું સંઘઠ્ઠન આદિ દ્વારા મર્દન કરવા રૂપ અસંયમના પણ નીચે પ્રમાણે પાંચ પ્રકાર છે-એકેન્દ્રિય અસંયમથી લઈને પંચેન્દ્રિય મિંયમ પર્યન્તના પાંચ પ્રકારો અહીં સમજી લેવા. ___“पुढविदगअगणिमारुय " त्याह
આ ગાથા દ્વારા સંયમના જે ૧૭ પ્રકાર બતાવવામાં આવ્યા છે, તેમાં નમો ભેદ જે પચેન્દ્રિય સંયમ કહ્યો છે, એ જ અહીં સૂત્રમાં કોન્દ્રિય સંયમ આદિના ભેદથી પાંચ પ્રકારને કહ્યો છે. જે જીવ પંચેન્દ્રિય જીવોની વિરાધના કરતું નથી, એવા જીવ દ્વારા શ્રોત્રેન્દ્રિય સંયમ આદિ રૂપ પાંચ પ્રકારના સંયમનું પાલન થાય છે. તેમાં શ્રોત્રેન્દ્રિયની વિરાધનાને ત્યાગ કરે
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |