Page Text
________________
४०
स्थानातसू
तथा - वृत्तचैवाढ पर्वताः- वर्तुलाकारवैतादथनामका गिरयः शब्दापातिविकटापाति - गन्धापाति- माल्यवत्पर्यायाभिधेयाथवारः सन्ति । तत्रैकैकस्मिन् पर्वते क्रमेण स्वाति - प्रभासा - ऽरुण - पद्म नामकाञ्चत्वारो देवाः सन्ति । ते च महर्द्धिका यावत् पल्योपमस्थितिका बोध्या ।
1
तथा - जम्बूद्वीपान्तर्गतं यन्महाविदेहक्षेत्रं तत्र पूर्वविदेहापर विदेश - देवकुरूतरकुरुनामकानि चत्वारि वर्षाणि क्षेत्राणि विज्ञेयानि । तथा-निपधनामका नीलवन्नामकाथ ये वर्षधरपर्वताः सन्ति ते सर्वेऽपि ऊर्ध्वं मुच्चत्वेन चतुर्यो जनशतप्रमाणा, उद्वेधेन भूमौ च चतुर्गव्यूतशत प्रमाणा विज्ञेयाः । अत्र गन्यूतशब्दः क्रोशवाचकः । भाग हैं, परन्तु इनमें भी युगलिकों की वस्ती है, इसलिये - सात क्षेत्रो में इसकी स्वतन्त्र रूपसे गणना नहीं की गई है । अथवा चतुःस्थानके अनुरोधसे यहां इन्हें नहीं लिया गया है।
वर्तुल आकारवाले होनेसे विकटापाति- गन्यापाति आदि पर्वतोंको वृत्तवैताढ्य पर्वत कहा गया है । इन चार वृत्तवैताद्वय पर्वतोमें क्रमशः एक - २ वृत्तवैताढ्य पर्वत पर एक २ महर्द्धिक स्वाती, प्रभास आदि नामवाले देव रहते हैं, इन प्रत्येककी एक पल्योपम स्थिति है । जम्बूद्वीप के अन्तर्गत जो महाविदेह क्षेत्र है, उसमें पूर्वविदेह, अपरविदेह, देवकुरु, और उत्तरकुरु ये चार क्षेत्र हैं । विदेहक्षेत्र में निषध, नील ये दो पर्वत हैं । इनसे ही उत्तरकुरु और देवकुरुकी सीमा निश्चित होती है। इन दोनों पर्वनोंकी उंचाइ चारसो योजनकी है, तथा उद्वेध भूमिके अन्दर चार सौ कोस तक है। यहां गव्यूति शब्दसे १ कोस लिया गया है ।
હના જ ભાગે છે, પરન્તુ તે ભાગમાં પણ યુગલિકાની વસ્તી છે, તેથી સાત ક્ષેત્રામાં પણ તેમની સ્વતંત્ર રૂપે ગણના કરી નથી અથવા ચાર સ્થાનના અધિકાર ચાલતા હૈાવાથી તેમને અહીં ગણાવવામાં આવેલ નથી
વિકટાપાતી, ગન્ધાપાતી આદિ પવતા વર્તુલાકારવાળા હોવાથી તેમને વૃત્તવૈતાઢય પતા કહ્યા છે. તે પ્રત્યેક વૃત્તવૈતાઢય પર્યંત પએિક એક મહર્ષિક આદિ વિશેષશેવાળા અને એક એક પલ્યાપમની સ્થિતિવાળા દેવ વસે છે તેમનાં નામ સ્વાતિ, પ્રભાસ, અરુણુ અને પદ્મ છે જ નૂદ્વીપમાં જે મહાવિદેહ ક્ષેત્ર છે, તેમાં પૂવિદેહ, અપર વિદેહ, દેવકુરુ અને ઉત્તરકુરુ આ ચ ર ક્ષેત્ર છે. વિદેહ ક્ષેત્રમાં નિષધ અને નીલ નામના બે પર્વત છે. તે પતાની મદદથી જ ઉત્તર કુરુ અને દેવકુરુની સીમા નિશ્ચિત થાય છે આ મને પ°તાની ઊંચાઈ ચારસા ચૈાજનની છે તથા ઉદ્વેષ-ભૂમિની અંદરના તેમના વિસ્તાર ૪૦૦ ગગૃતિપ્રમાણુ હ્યો છે. અહીં ગળ્યુતિ પદના અર્થ એકકેસ (ગા) થાય છે.
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |