Sthanang Sutram Part 02

SR No.: 009308
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1964
Total Pages: 822
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sthanang
File Size: 47 MB

Page 641

स्थानासूत्र व्यवहाराऽऽक्षेपणी-व्यवहारः-कथञ्चिदागंत दोप दूरीकरणाय प्रायश्चित्तरूपः, स आक्षिप्यतेऽनयेति व्यवहाराऽऽक्षेपणी २।।
प्रज्ञप्त्याक्षेपणी--प्रज्ञप्ति:-संशयवतः श्रोतुः प्रियवचनैः प्रबोधनं, साऽऽक्षिप्यतेऽनयेति प्रज्ञप्त्याक्षेपणी ३।
दृष्टिवादाऽऽक्षेप गी-दृष्टिवादः-श्रोतारमुदिश्य नयाननुसृत्य सूक्ष्मजीवप्रभृतिभावप्रतिपादनम् , आक्षेपण्याचायं रस:" विज्जाचरणं च तवो, पुरिसकारो य समिइगुत्तीओ।
उवइस्सइ खलु जं सो, कहाए अक्खेवणीयइरसो ।१।" छाया--" विद्याचरण च तपः पुरुषाकारश्च समितिगुप्तयः । उपदिश्यते खलु यत् स कथाया आक्षेपण्या रसः । १ । " इति ।।
__ इत्याक्षेपणी। राक्षेपणी, २ प्रज्ञप्त्याक्षेपणी, ३ और दृष्टिवादाक्षेपणी, ४ जिस कथा के द्वारा लोच आदि का करना, और स्नान आदि नहीं करना यह विषय प्रदर्शित होता हुवा स्थापित किया जाता है वह कथा 'आक्षेपणी' है, १ कथञ्चित् आगत दोष को दूर करने के लिये प्रायश्चित्त रूप जिस कथा के द्वारा प्रकाशित किया जाता है वह कथा व्यवहाराक्षेपणी है, २ संशयशाली पुरुष, संशयवान् श्रोताको प्रिय वचनो द्वारा बोध देनेवाली जिस कथा के द्वारा प्रकाशित की जाती है ऐसी वह कथा, प्रज्ञप्त्याक्षेपणी है, ३ श्रोताके अनुसार नयों को लेकर, नयों का आप्रय करके, जो सूक्ष्म जीव आदि पदार्थों के भावों का प्रतिपादन जिस कथा से किया जाता है वह कथा दृष्टिवादाक्षेपणी है, ४। आक्षेपणी कथाका यह रस है-"विज्जाचरणंच तवो'-इत्यादि । या२ ५४२.४ा छ-(१) मायाक्षेपणी, (२) ०443राक्षेपणी, (3) प्रशत्या. पणी, मन (४) टिपापी.
જે કથા દ્વારા લેચ આદિ કરવાનું અને સનાતન આદિ નહીં કરવાનું પ્રતિ પાદન કરવામાં આવે છે, તે કથાને આચારક્ષેપણ કથા કહે છે કોઈ પણ પ્રકારે થઈ ગયેલા દેષને દૂર કરવા માટેના પ્રાયશ્ચિત્ત આદિનું જે કથા દ્વારા પ્રદર્શન થાય છે તે કથાને વ્યવહારક્ષેપણ કથા કહે છે. સંશયુક્ત શ્રોતાને પ્રિયવચન દ્વારા પ્રબોધન રૂપ પ્રજ્ઞપ્તિનું જે કથા દ્વારા પ્રદર્શન થાય છે તે કથાને પ્રજ્ઞપ્તિ આક્ષેપણ કથા કહે છે અને આશ્રય લઈને સૂક્ષમ જીવાદિ પદાર્થોના ભાવનું પ્રતિપાદન જે કથા દ્વારા કરવામાં આવે છે, તે કથાને દૃષ્ટિવાદાક્ષેપણી કથા કહે છે. આક્ષેપણ કથાના લાભને આ ગાથા દ્વારા પ્રકટ ४२वामi मावस छे. “ विज्जाचरणं च तवो" त्यादि.. .