________________
स्थान सूत्रे ___" इंद १ ग्गेयी २ जम्मा ३ य नेरई ४ वारुणी य ५ वायव्या ६ ।
__ सोम्मा ७ ईसाणावि य ८, विमला ९ य तमा १० य वोद्धव्या ॥१॥" छाया-ऐन्द्री १ आग्नेयो २ याम्या ३ च नैर्ऋती ४ वारूगी ५ च वायव्या ६।
सौम्या ७ ऐशान्यपि च विमला ९ च तमा १० च वोद्धव्या ॥ १॥ तत्र-ऐन्द्री-पूर्वा १, आग्नेयी-अग्निकोणः २, याम्या-दक्षिणा ३, नैऋतीनैऋत्यकोणः ४, वारुगी-पश्चिमा ५, वायव्या-वायुकोणः ६, सौम्या-उत्तरा ७, ऐशानीव-ईशानकोणः ८, विमला-ऊबैदिक ९, तमा-अधोदिक् १०। इति । तापः-सविता, तदुपलक्षिता क्षेत्रदिक् तापक्षेत्रदिक, सा चा नियता, उक्तश्च__ " जेसि जत्तो सूरो, उदेइ तेसिं तई हवइ पुव्वा ।
तावक्खेत्तदिसाओ, पयाहिणा सेसियाओसिं ॥१॥" छाया-येपां यतः सूर्य उदेति तेषां सा भाति पूर्वा ।
तापक्षेत्रदिक, प्रदक्षिणात् शेषां अस्याः ।। तत्र-प्रदक्षिणात्-दक्षिणावर्तभ्रमणात् । तथा । प्रज्ञापकस्य-आचार्यादेर्यादिक सा प्रज्ञापकदिक्, सा यथाके कारण हैं । दस १० दिशाओं के नाम इस प्रकार से हैं-" इंदग्गेयी जम्मा य" इत्यादि। इनमें-ऐन्द्री-पूर्वदिशा का नाम है आगेयी अग्निकोण का नाम है याम्या दक्षिणदिशा का नाम है नैऋनी नैऋत्य कोण का नाम है वारुणी पश्चिम दिशा का नाम है वायव्य वायुकोण का नाम है सौम्या उत्तरदिशा का नाम है ऐशानी-ईशान कोण का नाम है विमला उर्वदिशा का नाम है तमा अधोदिशा का नाम है सूर्य से उपलक्षित जो क्षेत्रदिशा है वह तापक्षेत्रदिशा है यह नियत होती है। कहा भी है-" जेसि जत्तो" इत्यादि ।
सामाना नाम नाय प्रमाणे छे-" इंदग्गेयी जम्माय " त्याहि. (१) मद्री अथवा पूर्वडिशा, (२) माथी अथवा ममि, (3) याभ्या अथवा દક્ષિણ દિશા, (૪) નૈઋતિ અથવા નૈઋત્યકેણ, (૫) વારુણિ અથવા પશ્ચિમ हिशा, (६) पायव्योष्ण, (७) सौम्या अथ! उत्तर हिशा, (८) ओशानी अथवा ઈશાન કેણ, (૯) વિમલા અથવા ઉદિશા અને (૧૦) તમા અથવા અ દિશા. સૂર્ય વડે ઉપલક્ષિત જે ક્ષેત્રદિશા છે, તેને તાપક્ષેત્રદિશા કહે છે તે नियत साय छे. युं ५ छ है-" जे सिं जत्तो" त्याह
અહીં પ્રદક્ષિણા શબ્દ દ્વારા દક્ષિણાવર્ત ભ્રમણ ગૃહીત કરાયું છેપ્રજ્ઞાપક-આચાર્ય