________________
४७२
स्थामाङ्गसूत्रे
क्रोधः, यद्वा - अनन्तश्चासावनुबन्धो भवपरम्परारूपोऽनन्तानुबन्धः, सोऽस्त्यस्येत्यनन्तानुबन्धी, स क्रोधोऽनन्तानुवन्धी क्रोधः १,
" अपच्चक्खाणे कोहे " इति - अप्रत्यख्यानः क्रोधः अविद्यमानं प्रत्याख्यानम् = अणुव्रतादिरूपं यस्मिन् सोऽमत्याख्यानः = देश विरत्यावरकः, स क्रोधोऽप्रत्यख्यानः क्रोधः २ ।
66 पच्चक्खाणा वरणे कोहे " इति - प्रत्याख्यानाऽऽवरणः - प्रत्याख्यानं सर्वविरतिरूपम्, आ-मर्यादया, वृणोति = आच्छादयतीति प्रत्याख्यानाऽऽवरणः सर्वविरविनिरोधकः क्रोधः ३.
भाव होता है वह अनन्ताऽनुबन्धी है, ऐसा अनन्ताऽनुवन्धी जो क्रोष है वह अनन्तानुबन्धी क्रोध है। अथवा-भवपरम्परारूप अनन्तानुबन्ध जिसके कारण से जीव को हो जाता है वह अनन्तानुबन्धी है ऐसा जो अनन्तानुबन्धी क्रोध है वह अनन्तानुबन्धी क्रोध है " अपच्चक्खाणे कोहे " जिसमें अणुव्रतादिरूप प्रत्याख्यान अविद्यमान होता है वह अप्रत्याख्यान है, अर्थात् जो क्रोध देशविरति का आवोरक होता है वह क्रोध अप्रत्याख्यान क्रोध है । " पञ्चक्खाणावरणे कोहे " इति सर्व विरतिरूप प्रत्याख्यान को जो आच्छादित करता है वह प्रत्याख्यानावरण क्रोध है । अर्थात् सर्वविरति का निरोध करनेवाला है । " संजलणे कोहे " जो क्रोध यथाख्यातचारित्र का निरोधक होता है वह संज्वलन
સૉંસારમાં ભ્રમણ કરાવવાના જેના સ્વભાવ છે તેને અનતાનુષી કહે છે. એવેા અનંતાનુખ ધી જે કોધ છે તેને અનંતાનુબંધી ક્રોધ કહે છે. અથવા ભવપરમ્પરા રૂપ અનતાનુમધ જેના કારણે જીવને થઈ જાય છે, તેને અનંતાનુખધી કહે છે તે અનતાનુબંધના કારણભૂત જે ક્રોધ છે તેને અનતાનુષધી કોષ કહે છે.
(२) अपच्चक्खाणे कोहे " अप्रत्याभ्यान अधनुं निषाणु — ने लवभां અણુવ્રતાદિ પ્રત્યાખ્યાનને સદ્ભાવ હાતા નથી, તે જીવને અપ્રત્યાખ્યાન કહે છે. એવા જીવના ક્રોધને અપ્રત્યાખ્યાન કેધ કહે છે. એટલે કે જે કાય દેશ વિરતિના આવારક ( નિરોધક ) હોય છે, તે કે ધને અપ્રત્યાખ્યાન કોષ કહે છે. (3) " पच्चक्खाणावरणे कोहे પ્રત્યાખ્યાનાવરણુ કાધ—સવિરતિ રૂપ પ્રત્યાખ્યાનને આચ્છાદિત કરે છે, તે પ્રત્યાખ્યાનાવરણ ક્રોધ છે. એટલે કે સર્વવિરતિના નિરોધ કરનારા જે કોષ છે તેને પ્રત્યાખ્યાનાવરણ ક્રોધ કહે છે.
""
