________________
કરે
स्थानामसूत्रे पस्य कप्टेन महत्फलं ददाति, तथा पुरुपोऽपि चिरकालसेवनात् कण्टेन पुष्कलमुपकारफलं सम्पादयतीवि स पुरुषस्तत्तुल्योऽभिधीयते ॥२॥
वल्लीमनाबकोरकसमानः - लताफलकलिकातुल्यः, यथा वल्लीप्रलम्बकोरको विनाऽपि क्लेश शी फलं प्रयच्छति, तथा यः पुरुपोऽक्लेशेन शीघ्रमुपकारफलं ददाति स तयाभूत उदीयते ।३।।
मेण्डकविषाणाप्रलम्बकोरकसमान:-मेण्डविपाणाफलकलिकासदृशः, यथा मेण्डविषाणाप्रलम्बकोरको जनेन सेव्यमानोऽपि हितकरं फलं न ददाति, अखाद्यफलदायकत्वात् , तथा यः पुरुषः परिचर्यमाणोऽपि मृदुवचनान्येव वक्ति न तु कन्चनोपकारफल करोतीति स तत्सदृश उच्यते । ४ । २८ । (सू०५) के समान है जैसे तालप्रलम्बकोरक चिरकाल तक अपनी रक्षा करने वाले को कष्ट से महाफल देता है। जो अक्लेश से बिना किसी क्लेश का ही शीघ्र उपकार के फल को देता है वह पुरुष-बल्ली प्रलम्बकोरक समान है, जैसे बल्ली प्रलम्ब कोरक विना किसीक्लेश का शीघ्र ही फल देता है। तथा जो पुरुप सेवित हवा भी अपने सेवक जन के लिये हितकर फल नहीं देता है केवल मीठी२ बातें ही बनाता है, मीठा मीठा वचन ही बोलता है उपकार का कुछ भी फल प्रदान नहीं करता है ऐसा वह पुरुष मेण्डविषाणाप्रलम्बकोरक का समान है जैसे मेण्ढवि. षोणप्रलम्बकोरक जन के द्वारा रक्षित होताहुवा भी हितकर फल नहीं देता है क्यों कि-उसका वह फल विना स्वाद का होता है।४।२८सू०५॥
બાદ મહામુશ્કેલીએ ઉપકારનું ફલ દેનારા હોય છે, તેમને બીજા પ્રકારમાં મૂકી શકાય છે. (૩) જે પુરુષ વિના મુશ્કેલી જલદીમાં જલદી ઉપકારનો બદલે. વાળી આપે છે, તેને વલી પ્રલમ્બ કરક સમાન ગણાય છે, કારણ કે વલ્લીપ્રલમ્બ કેરક થોડા સમય સુધી સેવિત થવા છતાં પણ શીઘ્રતાથી ફલપ્રદાન કરે છે. (૪) જે પુરુષની સેવા કરવા છતાં પણ સેવા કરનાર પુરુષને કઈ લાભ થતું નથી, માત્ર મીઠાં મીઠાં વચન જ સભળાવ્યા કરે છે, એવા પુરુષને મેષ વિષાણા પ્રલમ્બ કેરક સમાન કહ્યું છે મેષવિષાણુ પ્રલમ્બ કેકની રક્ષા કરવા છતાં પણ રક્ષકને હિતકર ફળની પ્રાપ્તિ થતી નથી, કારણ કે તેનાં ફળ વાદરહિત હોય છે. આ પ્રમાણે ઉપકારને બદલે ન વાળી આપનારને આ ચોથા પ્રકારમાં મૂકી શકાય છે. ! ! ! ૨૮ | સૂ ૫ છે
