________________
AR
રાષ્ટ
स्थानाचे ____ मानुषोत्तरादयो महान्त उक्ता इति महत्मसङ्गादति महतः पदार्थानाह'तओ माइ०' इत्यादि, अतिमहान्तश्च ते आलयाश्च आश्रया इति-अतिमहालयाः, महान्तश्च तेऽतिमहालयाश्चेति महातिमहालयाः । महच्छब्दस्य द्विरुच्चारणं मन्दरादीनां सर्वगुरुत्वख्यापनार्थ, तेन-अन्येभ्यः स्वस्वजातीयेभ्योऽति महान्त इत्यर्थः, ते त्रयः प्रज्ञप्ताः, तानेवाह-मन्दरेषु-पञ्चानां मन्दरपर्वतानां मध्ये इत्यर्थः, जम्बूद्वीपे यो मन्दरः प्रध्यजम्बूद्वीपस्थमेरुपर्वतः स महान् वर्तते यतोऽयं लक्ष योजनपरिमितः, शेषाश्चत्वारो मन्दराः सातिरेकपञ्चाशीतियोजनसहस्रप्रमाणा का है, और ऊपर में इसका विस्तार १ हजार २४ योजन का है। ये मानुषोत्तर पर्चन महान हैं ऐसा कहा, अब सूत्रकार इनमें भी जो
और अधिक महान हैं उन्हें प्रगट करते हैं-" तओ मएह" इत्यादि, यहां जो ' महत्' शब्द का दो बार प्रयोग किया गयो है वह इस यात को ख्यापन करने के लिये किया गया है, कि ये मन्दरादि पदार्थ सय से महान हैं, इनसे महान और कोई नहीं हैं, अर्थात्-अपनी जाति के जो पदार्थ हैं उनमें ये अति महान हैं, इन अति महानों के बीच में पांच मन्दर पर्वतों के बीच में जो जम्बुद्वीप में मन्दरपर्वत है वह महान है क्यों कि-इसका विस्तार १ लाख योजन का कहा गया है
और बाकी के जो चार मन्दर पर्वत हैं-धातकीखण्ड के दो, और पुष्करवर द्वीपार्थ के दो-इसका विस्तार केवल ८२ हजार योजन का ही પણ વધારે છે, મધ્યમાં તેને વિસ્તાર ૭૦૨૨ યોજનાને છે અને સૌથી ઉપર તેને વિસ્તાર ૧૦૨૪ યોજનને છે.
આ માનાર પર્વતે મહાન છે, એવું કહ્યું. હવે સૂત્રકાર એ વાત પ્રકટ १३ सोथी महान पर्वत श्ये -" तओ मएइ" या
॥ सूत्रमारे " महत महान " Avन प्रयोग वाम भाव्या छ તે એ વાતનું પ્રતિપાદિત કરવાને માટે કરાય છે કે –
આ મન્દરાદિ પદાથે સૌથી મહાન છે-તેમનાથી અધિક મહાન બીજે કઈ પદાર્થ નથી. એટલે કે પિતાની જાતિના જે પદાર્થો છે તેમનામાં તે અતિ મહાન છે, વળી તે પાંચ પર્વત અતિ મહાન મન્દર પર્વતમાં પણ સૌથી મહાન પર્વત તે જંબુદ્વીપમાં આવેલ મન્દર પર્વત જ છે. ધાતકીખંડના બે મન્દર પર્વતેને અને પુષ્કરવર દ્વીપાઈના બે મન્દર પર્વતને વિસ્તાર કેવલ ૮૫૦૦૦ એજનને જ કહ્યો છે, પરંતુ જે બૂદ્વીપના મદર પર્વતને વિસ્તાર તે એક લાખ જનને કહ્યું છે.