Page Text
________________
सुंधा टीका स्था०३ उ०४ सू० ७० योग्यानां प्रव्रज्यादाननिरूपणम् २५१ इत्यादयः शरीरजुङ्गिकाः । एते सर्वेदीक्षयितुं न योग्याः१५।। उबद्धकः-शिक्षणादिनिमित्तेन नियतकालं यावद् वद्धः सेवाभावेन-आयत्तीभूतः, यद्वा केनचित् मूल्यग्रहणेन नियतावधिं यावद् वद्धः-वचनबद्धः कृतः स्वाधीनीकृत इत्यर्थः, एतावकालं यावद्भवत्पावें स्थास्यामि, यद्वा-त्वयैतावत्कालं यावन्ममपार्वेऽवश्यं स्थातव्यमित्यादिरूपेण स्वपरतोवचनवद्धः-उबद्धः स एव-उवद्धः । स कम-शिल्प -विद्या-मन्त्रयोगभेदेन पञ्चविधः । तत्र कर्म-अनुपदेशपूर्वकं गृहकार्यक्षेत्रकर्षणादिकम् १। शिल्प-आचार्योपदेशपूर्वकचित्रकर्मादिरूपः२ । एवं विद्या-लेखादिका शकुनरुतपर्यवसाना ३। मन्त्रः-विद्वेषणवशीकरणादिरूपः ४ । योगः-चूर्णादि से रहित होते हैं इत्यादि वे सब, ऐसे अनुष्य शरीरजुङ्गिक कहे गये हैं । ये सब दीक्षा के अयोग्य कहे गये हैं। शिक्षण आदि के निमित्त से जो नियमितकाल तक सेवाभाव से बद्ध हो, अथवा-सूल्य देकर किसीने जिसे नियत समयतक बचनबद्ध करलिया हो, अपने अधीन वना लिया हो कि इतने समयतक तुम्हें (झे) मेरे पास रहना होगा, अथवा इतने समयतक से तुम्हारे पास रहूंगा, इस प्रकार से जो स्व पर से वचनबद्ध हो गया हो वह उद्बद्ध है उद्बद्ध ही उद्बद्धक है यह उद्बद्धककर्म, शिल्प विद्या सन्त्र और योग के भेद से पांच प्रकार का होता है अनुपदेश पूर्वक गृहकार्य क्षेत्रकर्षण आदि से जो बद्ध होता है वह कर्म उद्बद्ध है आचार्योपदेश पूर्वक त्रिकर्म आदिरूप शिल्प से जो बद्ध होता है वह शिल्प उद्बद्ध है लेखनकला से लेकर पक्षी के મનુષ્યને શરીરજુ ગિક કહે છે. તે દરેક પ્રકારના શરીરજુ ર્ગિકેને દીક્ષા આપવાને ચગ્ય ગણ્યા નથી
શિક્ષણ આદિને નિમિત્તે જે લોકો નિયમિત કાળપર્યન્ત સેવાભાવથી બંધાયેલા હોય, અથવા વેતન આપીને જેને કોઈએ નિયત સમય સુધી કામ કરવાને માટે વચનબદ્ધ કરી લીધા હોય-એટલે કે “આટલા સમય સુધી તમારે મારી પાસે રહેવું પડશે અથવા આટલા સમય સુધી હું તમારી સાથે રહીશ,” આ પ્રકારે જે પોતે અન્યની સાથે વચનથી બંધાયેલ હોય તેને ઉદ્દબદ્ધ કહે છે, એવા ઉદબદ્ધને જ ઉદ્દબદ્ધક કહે છે આ ઉદ્દબદ્ધકને કર્મ, શિલ્પ, વિદ્યા, મંત્ર અને ગન ભેદથી પાંચ પ્રકાર કહ્યા છે–અનુપદેશપૂર્વક રે ગૃહકાર્ય, કૃષીકર્મ આદિ કરવાને બંધાય છે તેને કર્મઉદ્દબદ્ધક કહે છે. આવા ર્યોપદેશ પૂર્વક જે ચિત્રકાર્ય આદિ રૂપ શિલ્પ કરવાને બધાયેલું હોય છે તેને શિલ્પઉદ્દબદ્ધક કહે છે લેખનકલાથી લઈને પક્ષીની બેલીને જાણવા પર્યન્તની
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |