Page Text
________________
सुधाटीका स्था०३ उ० सू० ६४ पर्यायान्तरनिरूपणम्
२०९
"
आहारशय्यासना
प्रतिपादनस् दर्शनप्रज्ञापना १ चक्षुरादिदर्शन- चतुष्ककथनम् । चारित्रम ज्ञापना - सामायिकादि चारित्रपश्ञ्चक - प्ररूपणस् 'तिविहे सम्मे' इत्यादि । सम्यक् - सम्-अञ्चतीति सम्यक - अश्पिरीतं मोक्षसिद्धि प्रतिप्रतीत्यानुगुणमित्यर्थः, तत्त्रिविधम् — ज्ञानदर्शनचारित्ररूपम् २ । उपहननमुपघातः दीनामकल्पनीयता, सत्रिविधः - उद्गमोपघातः, उत्पादनोपघातः, एषणोपघातः । तत्र - उद्गमनम् - उद्गमः पिण्डाद्युत्पाद, तस्याधाकर्मों द्देशिकादया षोडशदोषाः शास्त्रसिद्धा । अत्र चाभेदविवक्षया उद्धमदोषा एवोगसशन्टेन कथिताः अतस्तेनोद्गमेन उपघातः- आहारा देव ल्पनीयताकरणम् एवमन्यावपि द्वौ भेदौ
-
ज्ञानोंका प्रतिपादन करना यह ज्ञागज्ञापना है चक्षुरादि चार दर्शन का कथन करना यह दर्शनप्रज्ञापना है सामायिक आदि चारित्रपञ्चक का कथन करना यह चारित्रप्रज्ञापना है (तिविहे सम्मे) इत्यादि - सम्यक् तीन प्रकार का कहा गया है अर्थात् मोक्षसिद्धि के प्रति अनुकूल जो होता है वह सम्यक्त्व है, ऐसा वह सम्यक्त्व ज्ञान दर्शन एवं चारित्र रूप कहा गया है, उपघात आहार, शय्यासन आदि की जो अकल्पनीयता है द्र होता है यह उपघात उद्गमोपघात, उत्पादनोपघात, और एषणोपघात के भेद से तीन प्रकार का होता है पिण्डादि के उत्पाद का नाम उद्गम है इस के आधाकर्म औदेशिक आदि १६ दोष शास्त्रप्रसिद्ध हैं। यहां अभेद विवक्षा से उद्गमदोष ही उद्गम शब्द से कहा गया है इस उद्गम से जिस आहारक का उपपात हो वह उद्गमोपघात कहा गया है अर्थात् आहारादिक में अकल्पनीयता इस उद्ग
કરવું' તેનુ નામ જ્ઞ'નપ્રજ્ઞાપના છે ચક્ષુ આદિ પાંચ દનાનું પ્રતિપાદન કરવુ તેનુ' નામ દર્શન પ્રજ્ઞાપના છે. સામાયિક આદિ પાંચ ચારિત્રનુ` કથન કરવુ" તેનુ' નામ ચારિત્ર પ્રજ્ઞાપના છે. "fafata" Scaleસમ્યક્ ત્રણ પ્રકારના કહ્યા છે ( મેાક્ષસિદ્ધિમાં જે અનુકૂળ થાય છે તેને સમ્યકત્વ કહે છે એવુ સમ્યકત્વ જ્ઞાન, દન અને ચારિત્રરૂપ કહ્યુ છે. ઉપઘાત આહાર, શય્યાસન આદિની અકલ્પનીયતા રૂપ ઉપઘાત હાય છે તે ઉપઘાતના ત્રણ ભે નીચે પ્રમાણે કહ્યા છે~~
(१) भोपघात, (२) उत्पादनात अने (3) शेषशेोपधात पिंडाहिना ઉત્પાદનુ નામ ઉદ્ગમ છે તેના આધાક, ઔદ્દેશિક આદિ ૧૬ દેષ શાસ્ત્રપ્રસિદ્ધ છે. અહીં અભેની અપેક્ષાએ ઉદ્ગમ પદથી ઉદ્ગમદોષાને જ ગ્રહણ કરવા જોઈએ. આ ઉદ્ગમપૂર્વક જે આકારાદિના ઉપઘાત થાય છે તેને ઉમેાપઘાત
स
२७
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |