________________
सुधा टीका स्था०३ उ०३ सू०५२ देवव्यापारनिरूपणम् __ . १२७ एवं जानाति, तद्यथा-तानि स्थानानि यथा-स्वस्य विमानाभरणानि निष्प्रभाणिकान्ति रहितानि दृष्ट्वी, निष्प्रभत्वं चैषामौत्पातिकं तम्चक्षुर्विभ्रमरूपं वा न तु वास्तविकम् १। कल्पवृक्षं म्लायन्तं-निस्तेजोभवन्त दृष्ट्वा २॥ तथा-आत्मनःस्वस्य तेजोलेश्यां शरीरदीप्तिं परिहीयमानां-क्षीयमाणां दृष्टा देवः स्वच्यवनं जानाति, देवानां च्यवनकाले तथाविधचिनसभावात्, उक्तश्च-"माल्यम्लानिः कल्पवृक्षपकम्पः श्री ही नाशो वाससां-चोपरागः । दैन्यं तंद्रा कामरागाङ्गभङ्गो, दृष्टिभ्रान्ति पथुश्चारतिश्च ॥१॥” इति । इत्येतैत्रिभिः स्थानैरित्यादि निगमनम ॥३॥ ' तीहिं ' इत्यादि, त्रिभिः स्थानै दैव उद्वेगं-मनोमालिन्यम् आगच्छतिकान्तिरहित देखता है तो वह यह जाना जाता है कि मैं यहां से चर्बु गा, इनमें निष्प्रभता औत्पातिक होती है अथवा चक्षु में विभ्रम के आने रूप होती है परन्तु वह निष्प्रभता उनमें वास्तविक नहीं होती है यह प्रथम कारण है, द्वितीयकारण काल्पवृक्षों को म्लान होते हुए देखना है तथा तृतीय कारण है अपनी शरीर दीतिरूप तेजोलेश्या को नष्ट हो रही देखना इस प्रकार के ये चिह्न देवों को च्यवनकाल में हो जाते है इससे वह वहां. अपने होने वाले च्यवन को जान लेता है। कहा भी
है-"माल्यम्लानिः" इत्यादि । इन्हीं तीनों स्थानों को लेकर देव परि___तप्त होता है।
इन तीन कारणों को लेकर देव उछेग को मनोमालिन्य को प्राप्त होता है जैसे-वह यह सोचता है कि यह कितने आश्चर्य की बात है जो मैंने इस प्रत्यक्ष रही हुई तथा मेरे समीप वर्तमान दिव्य देवद्धिको આભરણેને જ્યારે તે કાનિરહિત થયેલા ભાળે છે, ત્યારે તેને સમજણ પડી જાય છે કે હવે અહીંથી મારું વન થશે. તેમાં નિષ્પભતા ઔત્પાતિક હોય છે અથવા ચક્ષુમાં વિભ્રમ થવાને કારણે દેખાય છે. તે વિમાન વગેરેમાં તે નિષ્ણભતા સ્વાભાવિક રહેતી નથી. (૨) કલ્પવૃક્ષો પ્લાન થતાં દેખાય છે અને (૩) પિતાની શરીર-દીપ્તિરૂપ તેજલેશ્યા તેને નષ્ટ પામતી દેખાય છે. આ ત્રણે પ્રકારનાં ચિહ્નોને દેવોના વનકાળે સદૂભાવ રહે છે. તે કારણે પિતાનું २ यवन यवानु छ तर हे tell onय यु पार छ है-'माल्यम्लानि" त्याल. એ જ ત્રણ કારણને લીધે દે પરિતસ (સંતાપયુક્ત) થાય છે.
નીચે દર્શાવેલાં ત્રણ કારણને લીધે દેવ ઉદ્વિગ્ન-મનમાલિન્ય યુક્ત થાય થાય છે. તેને એ વિચાર આવે છે કે “આ કેવા આશ્ચર્યની વાત છે કે આ પ્રત્યક્ષ રહેલી તથા મારી સમીપે વર્તમાન (વિદ્યમાન) એવી જે દિવ્ય