________________
स्थानासूत्र इतरथा मृपावादः प्रवचनखिंसा च भवति लोके ।
शोपाणामपि गुणहानिः तीर्थीन्छेदश्च भावेन ॥२॥ तथा-उपाध्यायतया - उप-समीपे गत्वाऽधीयते यस्मात्म उपाध्यायः, उक्तश्च-" सम्पत्तनाणदंसणजुत्तो मुत्तत्थ तदुभयविहिन्नू । आयरियठाण जोग्गो, मुत्तं वाएइ उवज्झाओ॥१॥ छाया-सम्यक्त्वज्ञानदर्शनयुक्तः सूत्रार्थतदुभयविधिज्ञः ।
आचार्यस्थानयोग्यः सूत्रं वाचयत्युपाध्यायः ॥१॥ तद्धावस्तत्ता-उपाध्यायता, तया । तथा-गणितया-गण:-साधुसमुदायः, सोऽस्यास्ति स्व स्वामि सम्बन्धेनेति गणी-गणाचार्य , अरौत्सर्गिकगुणा यथा
" सुत्तत्थे निम्माओ, पियदधम्मोऽणुवत्तणाकुसलो ।
जाईकुलसंपन्नो, गंभीरो लद्धिमंतो य ।। १ ।। संगहुवग्गहनिरओ, कयकरणो परयणाणुरागीय ।
एवं बिहोउ भणिओ गणसामी जिणवरिंदेहिं ॥२॥ हीलना (निन्दा) होती है, ऐसा करने से शेष अन्य साधुओं में गुणों की हानि होती है, यहांतक कि भाव से तीर्थ का उच्छेद (नाश)भी हो जाता है ॥ १ ॥२॥
जिसके पास जा कर मुनिजन पढ़ते हैं उसका नाम उपाध्याय है। कहा भी है-'सम्मतनाणदलणजुत्तो' इत्यादि । अर्थात् जो सम्यपत्व ज्ञानदर्शन ले युक्त हों, सूत्र अर्थ और तदुभयकी विधि के जानने घाले हो, अविष्य में आचार्यपदके योग्य हो, सत्र की वाचना देनेवाले हों वे उपाध्याय कहलाते हैं । उपाध्याय का जो भाव है वह उपाध्यापत्ता है-साधु समुदाय का नाम गण है । यह मण जिसका होता है उसका नाम गणी है-गणाचार्य है । इसके स्वाभाविक गुण इस प्रकार છે, અન્ય સાધુઓમાં ગુણોને હાસ થાય છે, અને ભાવની અપેક્ષાએ તીર્થને ઉચ્છેદ થવાની પરિસ્થિતિ પણ સર્જાય છે. જે ૧ ૨
જેની પાસે જઈને મુનિઓ અધ્યયન કરે છે તે વ્યક્તિને ઉપાધ્યાય ४९ छे. ४घु ५९ छ -“ सम्मत्त नाणसणजुत्तो" त्यादि. मेटले रे સમ્યકત્વ જ્ઞાનદર્શનથી યુક્ત હોય, સૂત્ર, અર્થ અને તદુભય (તે બને)ની વિધિને જાણનારા હોય, ભવિષ્યમાં આચાર્ય પદને માટે ગ્ય હોય, સૂત્રની વાચના દેનારા હોય તેમને ઉપાધ્યાય કહે છે
ઉપાધ્યાયને જે ભાવ તેનું નામ ઉપાધ્યાયતા છે સાધુસમુદાયને ગણ કહે છે, તે ગણુ જેને અધીન હોય છે તેને ગણી કે ગણાચાર્ય કહે છે.
