________________
५४२
स्थानाङ्गस्त्रे श्रुतचारित्रलक्षणेन चरन्ति ये ते धार्मिकाः-साधवः, तेपामियं धार्मिकी, सा चा. सावाराधना च धार्मिकाराधना। केवलिकानां श्रुतारधिमनःपर्यय केवलज्ञानिनामयं केवलिकी, सा चासावाराधना चेति केवलिकाराधना ३। धार्मिकाराधना द्विविधा-श्रुतधर्माराधना चारित्रधर्माराधना चेति । व्याख्या सुगमा २ । केवलिकाराधना द्विविधा-अन्तक्रिया, कल्पविमानोपपत्तिका चेति । तत्र-अन्तोभवान्तस्तस्य क्रिया-अन्तक्रिया अवच्छेद इत्यर्थः, तहेतुभूता या-आराधना शैलेशीरूपा सा-अन्तक्रियेति, उपचारात । एषा च क्षायिकज्ञाने केवलिनामेव भवति । तथा कल्पेषु-देवलोकेषु न तु ज्योतिश्चारे, विमानानि-देवावासविशेषाः, के अनुसार जो चलते हैं वे धार्मिक हैं ऐसे धार्मिक साधुजन होते हैं उन साधुजनों की आराधना धार्मिशाराधना है। श्रुतज्ञानवालों की, अवविज्ञानवालों की, मनःपर्ययज्ञानवालों की और केवलज्ञान वालों की जो आराधना है वह केवलिकाराधना है धार्मिकाराधना दो प्रकार की है श्रुतधर्माराधना और चारित्रधर्माराधना इनकी व्याख्या सुगम है केवलिकाराधना दो प्रकार की है अन्तक्रिया और कल्पविमानोपपत्तिका भवच्छेदक शैलेशीरूप जो आराधना होती है वह अन्तक्रिया केवलिकाराधना है अन्तक्रिया नाम भवच्छेद का है परन्तु इसका हेतुरूप आराधना को जो अन्तक्रिया कहा है वह उपचारले कहा गया है ऐसा जानना चाहिये । यह क्षायिकज्ञान के होने पर केवलियों का ही होती है कल्पों में-देवलोकों में ज्योतिश्चार में नहीं, जो देवावासविशेष हैं उनमें अथवा (૧) ધાર્મિક આરાધના અને (૨) કેવલિ આરાધના. જેઓ મૃતચારિત્ર રૂપ ધર્માનુસાર ચાલે છે, તેઓ ધાર્મિક કહેવાય છે સાધુઓ એવા ધાર્મિક હોય છે, તે સાધુઓની આરાધનાને ધાર્મિકારાધના કહે છે. શ્રુતજ્ઞાનવાળાની, અવધિજ્ઞાનવાળાની, મન ૫ર્યવજ્ઞાનવાળાથી અને કેવળજ્ઞ નવાળાની આરાધનાને કેવલિકારાધના કહે છે. ધાર્મિકારાધના બે પ્રકારની છે. (૧) શ્રતધર્મારાધના અને (२) शास्त्रियाराधना, मानने पहे! २२॥ छे. सिराधना मे ११२ नाछ(૧) અન્તક્રિયા (૨) કલ્પવિમાને પપત્તિકા ભવ છેદક લેશીરૂપ જે આરાધના હોય છે, તેનું નામ અખ્તક્રિયા કેવલિકારાધા છે ભવછેદનું (ભવનો વિનાશ) નામ જ અન્તક્રિયા છે, પરંતુ તેના હેતુરૂપ આરાધનાને જે અન્તક્રિયા કહેલ છે તે ઔપચારિક રીતે કહેલ છે, એમ સમજવું. સાયિક જ્ઞાન થાય ત્યારે કેવલીઓમાં જ તેને સભાવ રહે છે. ક૯પમાં–દેવલેકમાં (તિશ્ચારમાં નહીં) જે દેવાવાસ વિશેષ છે તે દેવાવાસમાં અથવા સૌધર્માદિ વિમાનમાં અને પ્રેવેયક