Page Text
________________
सुर्धा टीका स्था०२ उ०४ सू०४८ ज्ञानावरणादि कर्मणां द्वैविध्यनिरूपणम् ५३९
अन्तः - दातृप्रतिग्राहकयोर्मध्ये विघ्नरूपेण आयातीति अन्तरायः, तत्र भवम् आन्तरायिकं, यथा राजा कस्मैचिदातुमुपदिशति तत्र भाण्डागारिकोऽन्तराले विघ्नCreat भवति तद्वदिदं कर्म दानाद्यन्तरायजनक भवति, ।
23
उक्तञ्च -- “ जह राया दाणाई, ण कुण्ड भंडारिए विकूलम्मि । एवं जेणं जीवो, कम्मं तं अंतरायंति ॥ १ ॥ छाया -यथा राजा दानादि, न करोति भाण्डारिके विकूले । एवं येन जीवः कर्म तदन्तरायमिति ॥ १ ॥
तद् द्विविधं प्रत्युत्पन्नविनाशितं पिहितागामिपथ चेति । तत्र प्रत्युत्पन्नंमनमा विनाशितम् उपहतं येन तत्तथोक्तम् । तथा पिहितः -- आच्छादिवः आगामिनो - लब्धव्यस्यार्थजातस्य पन्था - मार्गों यस्येति तत्तथोक्तम् ८ ॥ सू० ४८ ॥
होता है वह उच्च गोत्र है और जहां नीच आचरण है, वह नीचगोत्र है ।
दाता और प्रतिग्राहक के बीच में जो विघ्नरूपसे आकर उपस्थित हो जाता है वह अन्तराय है इस अन्तरायमें जो कारणरूप होता है वह आन्त रायिक है जैसे राजा किसी को दान देने को कहता है, परन्तु भण्डारी अन्तराल में उसमें विघ्न डाल देता है उसी प्रकार से यह कर्म दानादिकों अन्तराय का जनक होता है । कहा भी है- "जह राया दाणाई" इत्यादि ।
यह अन्तरायकर्म दो प्रकार का होता है, एक प्रत्युत्पन्न विनाशित और दूसरा पिहितागामिपथ जिसके द्वारा वर्तमान काल में लब्ध अर्थ - द्रव्य नष्ट कर दिया जाता है वह प्रथम प्रकार है तथा जिसके द्वारा आगामी काल में प्राप्त होने योग्य अर्थ का रास्ता रोक दिया जाता है वह दूसरा प्रकार है || सु०४८ ॥
-
દાતા અને પ્રતિગ્રાહકની વચ્ચે વિઘ્ન ( અન્તરાય ) રૂપે આવી પડનાર કનુ નામ આન્તરાયિક કમ છે. જેમકે રાજા કોઈને દાન દેવાનુ કહે છે, પણ ભંડારી તેમાં વચ્ચે વિઘ્ન ઊભુ` કરે તેા યાચકને દાન પ્રાપ્તિમા અન્તરાય ઊભા થાય છે, એ જ પ્રમાણે આ કમ દાનાદિકમાં અન્તરાયજનક હાવાથી तेने मन्तराय डे छे. उप छे - " जह राया दाणाई " इत्याहिતે અન્તરાય કર્મીના નીચે પ્રમાણે એ પ્રકાર છે–(૧) પ્રત્યુત્પન્ન વિનાશિત અને (ર) પિહિતાગામિપથ. જેના દ્વારા વર્તમાનકાળમાં પ્રાપ્ત થનાર અર્થ (દ્રવ્ય ) ને નષ્ટ કરી નાખવામા આવે છે એવા અન્તરાય કનું નામ પ્રત્યુપન્ન વિનાશિત છે. તથા જેના દ્વારા ભવિષ્યમાં પ્રાપ્ત થનાર અર્થ ( દ્રવ્યલાભાઢિ ) ના માગ અટકાવી દેવામાં આવે છે, તે કનુ નામ પિહિતાગામિપથ અન્તરાય કર્યું છે. ! સૂ. ૪૮ ૫
/
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |