Page Text
________________
सुंधा टीका स्था० उ०४ सू० ४५ प्रशस्ता प्रशस्त मरणनिरूपणम्
५२३
तदेवाह - पादपोपगमनं भक्तप्रत्याख्यानं चेति । तत्र पादपो-वृक्षस्तम् उपगच्छतिसादृश्येन प्राप्नोतीति पादपोपगमनम् इदमुक्तं भवति यथैव पादपः क्वचित् कथञ्चिन्निपतितः समत्वं विषमत्वं चाविभावयन्निश्चल एवास्ते तथाऽयमपि स्वीकृतपादपोपगमनः संयतिः स्वस्य यद् अङ्गं यथा समविषमदेशेषु समतया विषमतया वा प्रथमत एव पतितं न तत्ततश्चालयतीति । छिन्नपतिततरुवदत्यन्त निश्चेष्टतया - ऽवस्थानं यस्मिन् मरणे भवति तत्पादपोपगमनमरणमुच्यतइति भावः । प्रथमसंहननधराधीरा एवैतन्मरणं प्रतिपद्यन्ते ।
पहिले की तरह ही आलापक कहना चाहिये प्रशस्तरणों में पादपोपगमन और भक्तप्रत्याख्यान ये दो मरण हैं पादप नास वृक्ष का है इस वृक्ष की तरह अवस्थान जिस मरण में रहता है वह पादपोपगमन सरण है तात्पर्य इसका ऐसा है कि जैसे वृक्ष जहां कहीं पर भी जिस किसी भी अवस्था में गिर जाता है, वह यह नहीं देखता है कि यह भूमि सम है या विषम है और गिर कर वह जैसे निश्चल ही पड़ा रहता है इसी प्रकार से जिस साधु ने यह पादपोपगमन मरण स्वीकार किया है उस साधु के अंग जिस किमी भी सम विषम प्रदेश में जैसी भी अवस्था में पहले से पड़ चुके हों वह साधु उन्हें फिर वहां से हटाना नहीं है अतः यह मरण छिन्नपतितवृक्ष की तरह अत्यन्त निश्चेष्ट रूप से अवस्थान वाला होता है इस मरण को वे ही जीव धारण करते हैं जो
ભવ્ય જીવેાનાં મરણ જ પ્રશસ્ત હાય છે અહીં પડેલાંની જેમ જ આલાપક કહેવા જોઇએ પાપાપગમન મરણુ અને ભકતપ્રત્યાખ્યાન મરણને પ્રશસ્ત મરણ કહે છે. પાદપ એટલે વૃક્ષ તે વૃક્ષના જેવું અવસ્થાન જે મરણમાં રહે છે, તે મરણને પાપાપગમન મરણ કહે છે. જેમ વૃક્ષ પડે છે ત્યારે એવે વિચાર કરતું નથી કે પૈાતે જે ભૂમિમાં પડવાનુ છે તે ભૂમિ સમ છે કે વિષમ છે, અને પડયા પછી તે નિશ્ચલ જ પચુ રહે છે, એજ પ્રમાણે પાપાપગમન મરણુ સ્વીકારનાર સાધુના અંગે પશુ જે કાઈ સમ વિષમ પ્રદેશમાં જે કાઈ પણ અવસ્થામાં પહેલેથી પડી ચુકેલાં હેાય છે, સ્થામાં જ પડયાં રહેવા દેવામાં આવે છે. તે અગેને ત્યાંથી ખસેડવામાં આવતાં નથી તે કારણે તે મરણુ તૂટી પડેલા વૃક્ષની જેમ અત્યંત નિઃચેષ્ટ રૂપે અવસ્થાનવાળુ હાય છે. આ પ્રકારના મરણુથી મરવાનુ... એ પુરુષા દ્વારા જ શક્ય બને છે કે જેએ પ્રથમ વૠષભનારાચ સ'હુનનવાળા અને ધીર હાય
તે અવ
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |