________________
सुधा टीका स्था०२ ३०३सू०२९ उत्पादोद्वत नादिद्वविध्यम् ३९७
‘दोण्हं ' इत्यादि-संवर्त्तनं सवतः, स एव संवर्तकः-उपक्रमः इत्यर्थः, आयुष्कस्य संवर्तकः-आयुष्फसंवर्तकः सोपक्रमायुरित्यर्थः, स च मनुष्याणां पञ्चेन्द्रियतिरश्चां च भवति, सोपक्रमोयुष्कत्वात्तेपाम् २४ ॥ मु० २९ ॥ तिघात के अनुकूल सामग्री मिलती है तो उस पर्याय में आयु कर्म का स्थितिघात कर सकता है । स्थिति घात होने से आयु कम हो जाती है ।
अपकर्षण के इस नियम के अनुसार सब जीवों की भुज्यमान आयु कम हो सकती है यह सामान्य नियम है-इस नियम के अनुसार देवादिकों की भी भुज्यमान आयु कम होनी चाहिये-परन्तु इस नियम में __ जो अपवाद है वह यहां कहा गया है कि उपपाद जन्म से पैदा होने
वाले देव और नारकी, भोगभूमिया जीव, उत्तमपुरुष और चरमशरीरी इन जीवों की भुज्यमान आयु कम नहीं होती है जितने काल की आयु का यन्ध इन्हों ने किया है उतनी ही पूरी आयु का ये भोग करते हैं अर्थात् इनकी भुज्यमान आयुका स्थितिघात नहीं होता है२३ इसी से यह निष्कर्ष निकल आता है कि इनके सिवाय और सब जीवों की आयु कम हो सकती है यही बात इस सूत्र पाठ द्वारा कहते हुए सूत्रः कार कहते हैं "दोण्हं" इत्यादि । उपक्रम का नाम संवत है आयुष्क
જે તેને સ્થિતિઘાતને અનુકૂળ સામગ્રી મળી જાય છે, તે તે પર્યાયમાં આ યુ. કર્મને સ્થિતિઘાત તે કરી શકે છે, સ્થિતિવાત થવાથી આયુ ઘટી જાય છે
અપકર્ષણના આ નિયમ અનુસાર બધાં જનું ભૂજ્યમાન આપ્યું ન્યૂન થઈ શકે છે, આ સામાન્ય નિયમ છે આ નિયમાનુસાર તે દેવદિકેનું ભુજ્યમાન આયુ પણ ન્યૂન થવું જોઈએ. પરંતુ તે નિયમમાં જે અપવાદ છે તેનું અહીં નીચે પ્રમાણે કથન કરવામાં આવ્યું છે-ઉપપદ જન્મથી પેદા થનારા દેવ અને નારકી, ભેગભૂમિના છ, ઉત્તમ પુરુષ અને ચરમ-શરીરી જીવોનું ભુજમાન આયુ ઓછું થઈ શકતું નથી. જેટલા કાળના આયુને. બંધ તેમણે કર્યો હોય છે એટલા પૂરેપૂરો અ યુને તેઓ ભેગવે છે, એટલે કે તેમના ભુજ્યમાન આયુને સ્થિતિઘાત થતા નથી ૨૩ આ કથન પરથી આપણે એવા નિશ્ચયપર આવી શકીએ છીએ કે તેમના સિવાયના બધાં ના આયુમાં घटा31 यश छ. मेरा पा सूत्रधरे दोह" त्याहि सूत्र | टेट કરી છે. ઉપક્રમનું નામ સવત છે. આયુષ્કને જે ઉપક્રમ છે તે આયુષ્ક
