Page Text
________________
सुधा टोका स्था०२३०३ सू०२६ पुद्गलानां संघातभेदकारणनिरूपणम् ३७३ उक्तञ्च -" पुढे सणेइ सदं, रूवं पुण पासई अपुढे तु ।
गंध रसं च फासं च, बद्धपुढे वियागरे ॥" छाया-स्पृष्टं शृणोति शब्द, रूप पुनः पश्यति अस्पृष्टं तु ।
गन्धं रसं च स्पर्श च, वद्धं स्पृष्टं व्यायगीयात् ।। इति । उक्तेयमिन्द्रियाण्यपेक्ष्य पुद्गलानां बद्धपार्श्वस्पृष्टता, एवं जीवप्रदेशापेक्षया परम्परापेक्षया च वोध्येति ५। 'परियाइय' त्ति-पर्यात्तासामस्त्येन गृहीताः कर्मपुद्गलवत् , तद्भिन्ना अपर्यात्ताः। यहा-' पर्यायातीताः' इतिच्छाया तत्र मानी गई है। कहा भी है-“पुढे स्तुणेइ सदं इत्यादि । ____ कर्ण इन्द्रिय स्पृष्ट हुए शब्द को ग्रहण करती है चक्षु इन्द्रिय अस्पृष्ट हुए रूप को ग्रहण करती है और घ्राण, रसना और सार्शन ये तीन इन्द्रियां बद्धस्पृष्ट हुए पुद्गल को ग्रहण करती हैं । इस प्रकार इन्द्रियों की अपेक्षा लेकर यह पुद्गलोंकी बद्धपार्श्व स्पृष्टता कही है जीवप्रदेशापेक्षासे
और परम्परापेक्षासे भी इसी तरह यह बद्धपार्वस्पृष्टता जानना चाहिये। ___ इस प्रकार से भी पुद्गल दो प्रकार के कहे गये हैं एक पर्यात्तपुद्गल
और दूसरे अपर्यात्त पुद्गल, कर्मपुद्गल की तरह जो पुद्गल सामस्त्येन (सथ और से) गृहीत होते हैं वे पर्यात्तपुद्गल हैं और इनसे भिन्न जो पुद्गल हैं वे अपर्यात्तपुद्गल है अथवा " परियाइच्चेव अपरियाइच्चेव" की संस्कृत छाया "पर्यायातीताः" और "अपर्यातीताः" ऐसी भी सुणेइ सई" छत्याह
કણેન્દ્રિય સ્પષ્ટ થયેલા શબ્દને જ ગ્રહણ કરે છે, ચક્ષુ ઈન્દ્રિય અપૃષ્ટ થયેલા રૂપને ગ્રહણ કરે છે, અને પ્રાણેન્દ્રિય, રસનાઈન્દ્રિય અને સ્પર્શેન્દ્રિય બદ્ધ અને પૂર્ણ થયેલાં પુદ્ગલેને જ ગ્રહણ કરે છે. આ પ્રમાણે ઇન્દ્રિયની અપેક્ષાએ પુલની બદ્ધપાપૃષ્ઠતાનું અહીં પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે. જીવપ્રદેશાપેક્ષાએ તથા પરંપરપેક્ષાએ પણ એ જ પ્રમાણે તે બદ્ધપાર્શ્વધૃષ્ટતા સમજવી જોઈએ.
પુકૂલના નીચે પ્રમાણે બે પ્રકાર પડે છે-(૧) પત્ત પુદ્ગલ અને (૨) અપર્યાપ્ત પુદ્ગલ કર્મપુલોની જેમ જે પુલ બધી તરફથી ગૃહીત થાય છે, તે પુદ્ગલેને પર્યાપ્ત પુલ કહે છે અને તેમના કરતાં ભિન્ન પુલેને અપત્ત पुस ४ छे. अथवा “ परियाइचेव अपरियाइच्चेव" नी सकृत छाया “ पर्यायोतीताः ” भने “ अपर्यायातीताः " प ४ ॐ छ. २ युरो
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |