Page Text
________________
सुधा टोका स्था० उ०३ सू० २६ पुद्गलानां संघातमेदकारण निरूपणम् ३७१ बद्धा: - गाढतरं श्लिष्टाः तनौ तोयवत् पार्श्वस्पृष्टाय ते वद्धाच =म देशैरात्मसात्कृताः राजदन्तादिवद् वद्धपार्श्वस्पृष्टाः ।
उक्तञ्च - " पृटुंरेणु व तणुम्मि, बद्धमप्पी कयं पएसेहिं " इति । छाया - स्पृष्टं रेणुवत्तनौ, वद्धमात्मीकृतं प्रदेश : " इति ॥ घ्राणरसन स्पर्शनेन्द्रियग्रहणगोचराइत्यर्थः । एते पुद्रला यदा प्रागरसनस्पर्शनेन्द्रियैः सह स्पृष्टा द्धा भवन्ति तदा - गन्धः - सुरभ्यादित्वेन आघायते रसः - मधुरादित्वेनास्वाद्यते स्पर्श:- कर्कशादित्वेन स्पृश्यते नान्यथा । नो वद्धपार्श्वस्पृष्टाः पुद्गला द्विप्रकारा
प्रदेशों के साथ लिष्ट हो जाते ये हैं कहा भी है- 'पुढं रेणुं व' इत्यादि रेणु (रज) की तरह शरीर में जो पुद्गल पहिले स्पृष्ट होते हैं और बाद में चिपक जाते हैं वे बद्ध पार्श्व स्पृष्ट पुद्गल हैं । अर्थात् पार्श्व स्पृष्ट होकर जो होते हैं ऐसे पुल बद्धपार्श्वस्पृष्ट हैं ये पुल घाग, रसना और स्पर्शन इन्द्रियों द्वारा अपने २ विषयरूप से गृहीत होते हैं ये पुल जब घाण इन्द्रिय के साथ स्पृष्ट होकर बद्ध होते हैं तब उनका सुगन्ध आदि गंध उसके द्वारा सूचने में आता है और जब ये पुल रसना इन्द्रिय के साथ स्पृष्ट होकर बद्ध होते है तब उनका मधुर (मीठा ) रस आदि उसके द्वारा गृहीत होता है-आस्वादित होता है । तथा जब ये पुल स्पर्शन इन्द्रिय के साथ स्पृष्ट होकर बद्ध होते हैं - तब उनका कर्कश - ( कठोर ) आदि स्पर्श उसके द्वारा छूआ जाता है ।
પહેલાં પૃષ્ટ રહે છે અને ત્યારબાદ જાય છે તે પુદ્ગલેને અદ્ધપાર્શ્વ પૃષ્ટ
ગાઢતર રૂપે પ્રદેશેાની સાથે ક્ષિષ્ટ થઈ પુદ્ગલા કહે છે. કહ્યુંપણુ છે કે
" पुढं रेणुव " त्याहि रेशु (२४) नी प्रेम के युद्धखेोचडेलां शरीરની સાથે પૃષ્ટ થાય છે અને પછી શરીરની સાથે ચાંટી જાય છે, એવાં પુદ્ધયાને બદ્ધપાર્શ્વત્કૃષ્ટ કહે છે. એટલે કે પાર્શ્વ પૃષ્ટ ( પહેલા પૃષ્ટ ) થઈને પછીથી ખદ્ધ થનારાં પુāાને બદ્ધપાર્શ્વત્કૃષ્ટ પુદ્દલા કહે છે. તે યુદ્ધલેાને ઘ્રાણેન્દ્રિય, રસનેન્દ્રિય અને સ્પર્શેન્દ્રિય દ્વારા પાતપેાતાના વિષય રૂપે ગ્રહણુ કરવામાં આવે છે. તે પુāા જ્યારે ઘ્રાણેન્દ્રિયની સાથે પ્રુષ્ટ થઈને મૃદ્ધ થાય છે ત્યારે તેમની સુગન્ધ આદિ ગવ તેના દ્વારા સુઘવામાં આવે છે. જ્યારે તે પુદ્ગલ રસના ઇન્દ્રિય સાથે સ્પષ્ટ થઇને મૃદ્ધ થાય છે ત્યારે તેના દ્વારા તેમના भधुर माहि रस ( स्वाह ) नो आस्वाह ४राय छे. ल्यारे ते युगला स्पर्श - ન્દ્રિયની સાથે પૃષ્ટ થઈને બદ્ધ થાય છે, ત્યારે તેના દ્વારા તેમના કઈશ આદિ સ્પર્શ અનુભવી શકાય છે.
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |