Page Text
________________
१३५
सपा का स्था० १ ० १ सू०४९ शादिनिरूपणम् वृत्तत्वेन एफमिति । तया-व्यस्त्र-तिस्त्रः अघयः कोणा अम्येति यम-त्रिको. णम् । पूर्वपच्चेदमपि चतुर्विधम् । तच्च एकम्-व्यतत्वसामान्यापेक्षया । नथाचतुरस्र-चतुष्कोणम् । इदमपि पूर्ववच्चतुर्विधम् । एकत्वं चास्य सामान्यापेक्षया योध्यम् । तथा-पृथुलं-विस्तीर्णम् । तच्च एकम् एकत्वमख्या विशिष्टम् । अस्मिन् विपयेऽन्यत्र यत् आयतमुच्यने, तदेव चेह दीर्घ स्वपृथुलशब्दै विभज्योच्यते । आयतधर्मत्वाद् दीर्घायपि आयतम् । तच्च आयतं प्रतरघनश्रेणिभेदात्त्रिविधम् । एफै पुनः समपदेशावगाह विपमपदेशावगाढत्वेन द्विविधमिति, पदविधमायतम् । यच्चादौ आयतभेदयोः इस्वदीयोरमिधानं, तत् वृत्तादिप्वायत्तस्यैव प्रायः समाफिर भी वृत्तत्व सामान्य की अपेक्षा से यह एक कहा गया है। तीन कोण जिस संस्थान में होते हैं उसका नाम व्यस्त्र है पहिले की तरह यह भी चार प्रकार का होता है फिर भी व्यत्व सामान्य की अपेक्षा यह एक कहा गया है अस्त्र नाम कोने का है जिस संस्थान में चार कोने होते हैं वह चतुरस्र संस्थान है विस्तीर्ण संस्थान का नाम आयत संस्थान है यह आयत संस्थान भी एक है इस विषय में जो अन्यत्र आयत कहा गया है वही यहां दी हस्व पृथुलगब्दों द्वारा विभक्त कर के कहा गया है आयत के धर्म होने से दीर्घादिक भी आयत है। यह आयन प्रतर घन और श्रेणि के भेद से त्रिविध होता है इनमें एक एक आयत समप्रदेशावयाढ और विपमप्रदेशावगाद के भेट से दो २ प्रकार का होता है। इस तरह से आयत छह प्रकार का हो जाता है आदि में जो आयत के भेद हस्वदीर्घ कहे गये हैं, वे इस बात को बनाने के लिये
જે સંસ્થાન (આકાર ) માં ત્રણ મૃણા દેય છે. તે સંસ્થાનને બસ ( ત્રિકોણાકાર) સંસ્થાન કહે છે. વૃત્તસંસ્થાનની જેમ તેના પણ ચાર પ્રકાર છે, પરંતુ વ્યત્વ સામાન્યની અપેક્ષાએ તેને એક કહેવામાં આવેલ છે અસ્ત્ર એટલે ખૂણ. જે સ્થાનમાં ચાર ખૂણા હોય છે તે સંધાનને ચતુરન્સ સંસ્થાન કહે છે વિસ્તીર્ણ સંસ્થાનને અયન સ સ્થાન કહે છે આ આયત સસ્થાન પણ એક છે આ વિષયને અનુલક્ષીને ફરીથી જે આયત સંધ નની વાત કરવામાં આવી છે, તે દીર્ઘ હરા, પૃથુલ આદિ શબ્દ દ્વારા વિનમ્ન કરીને આયત સંસ્થાનની જ વાત કરી છે એમ સમજવું. ક ર કે આયન સંસ્થાનના ધર્મરૂપ દીર્વ, હસ્વ આદિ પc, આયત જ છે તે આયનના (१) प्रत२, (२) धन (3) हिना भी प्रा२ १.५ , ते येना રામપ્રદેશાવગાઢ અને વિપપ્રદેશાવગાઢ નામ:ના બે ભેદ પડે છે. આ રીતે આયતના કુલ છ દિ છે શરૂઆતમાં આયનના જે સ્ત્ર અને દીર્ઘ નામના
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |