Sthanang Sutram Part 01

SR No.: 009307
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1964
Total Pages: 706
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sthanang
File Size: 41 MB

Page 152

ફર
स्थानाङ्गसूत्रे
अथ सुरूपादारभ्य शुक्लपर्यन्तान् रूपस्य चतुर्दश भेदानाह - ' एगे सुरूवे ' इत्यादिना । सुरूपम्-शुभरूपं मनोज्ञरूपम् इति यावत् । तच्चैकम् - दूरूपम्-अशुभरूपम् - मनोज्ञरूपमिति यावत् । तच्चैकम् । तथा दीर्घम् = आयतम् । तच्चैकम् । दीर्घभिन्न तदप्येकम् । तथा वृतश्यत्रचतुरस्रपृथुलपरिमण्डलाख्याः पञ्चस्कन्वसंस्थानभेदा बोध्याः । तत्र वृत्तं = वृत्तसंस्थानं मोदकवत् । तच्च प्रतरघनभेदाद् द्विविधम् । तदपि पुनः प्रत्येकं समप्रदेशावगाढ त्रिपदेशात्र गाठभेदाद् द्विविधमित्येवं वृत्तं चतुर्विधम् । चतुर्विधमपीदं वृत्तं
"
――
शब्दका नाम दुरभिशब्द है यह सामान्यकी अपेक्षासे एक है अन्य और भी जो शब्द भेद हैं उनका अन्तर्भाव इन्हीं दो भेदों में हो जाता है। अब सुरूप से लेकर शुक्लपर्यन्त जो रूप के १४ भेद हैं वे प्रकट किये जाते हैं-" एगे लुरूवे " शुभरूप या मनोज्ञरूप का नाम सुरूप है यह सुरूप एक है अशुभरूप या अमनोज्ञरूप का नाम दूरूप है यह भी एक है दीर्घ, आयत, ह्रस्व तथा वृत्त - गोल, ज्यस्र - तिकोण, चतुरस्र - चौ. कोर आयत और परिमण्डल से सब भी एक है वृत्त आदि ये पांच स्कन्ध संस्थान के भेद हैं मोदककी तरह जो आकार गोल होता है वह वृत्तसंस्थान है यह वृत्तसंस्थान प्रतर और घन के भेद से दो प्रकार होता है इन दोनों के भी समप्रदेशावगाढ और विषमप्रदेशावगाढ ऐसे दो २ भेद और होते हैं इस तरह वृत्तसंस्थान चार प्रकार का होता है
પણ શખ્યત્વે સામાન્યની અપેક્ષાએ એકત્વ છે. શબ્દનાં ખીજા જે ભેદો છે તેમના સમાવેશ આ બે ભેદોમાં જ થઈ જાય છે. હવે સુરૂપથી લઇને શુકલ - પન્તના જે રૂપના ૧૪ ભેદો છે તેમને પ્રકટ કરવામાં આવે છે.
" एगे सुरूवे " शुभ३५ भनोज्ञ उपने सुइय आहे . ते गोठ छे. અશુભ રૂપ કે અમનેાસરૂપને દૃરૂપ કહે છે તે પણ એક છે. દીર્ઘ, આયત, हस्त्र, वृत्त (गोणारतु ), यत्र ( त्रिभाअर ), यतुरस्त्र ( योभूयुं ), આયત અને પરિમ`ડલ, એ પ્રત્યેકમાં પશુ એકત્ર સમજવું જોઇએ. વૃત્ત આદિ પાંચ સ્કન્સ સસ્થાનના ભેદ છે.
લાડુના જેમ જેને આકાર ગેાળ હાય છે તેને વૃત્ત સંસ્થાન કહે છે. તે વૃત્ત સંસ્થાનના બે ભેદ છે(૧) પ્રતર અને (ર) ઘન. તે નૈના પણ નીચે પ્રમાણે એ ભેઢા પડે છે-(૧) સમપ્રદેશાવગઢ અને (૨) વિષમપ્રદેશાવ ગાઢ, આ રીતે વૃત્તસસ્થાત ચાર પ્રકારનું હાય છે છતાં પણ વૃત્તત્વ સામા જ્યની અપેક્ષાએ તેને એક કહેવામાં આવેલ છે.