________________
૨૦
सूत्रकृतासूत्रे
'वैनयिमतं विनय, तो वाक्कायदानतः कार्यः । सुर-नृपति-यति-ज्ञानि, - स्थविरा - धम - मातृ-पितृपु सदा ॥ १॥ . सुरनृपत्यादिपु असु मनसा वाचा कायेन दानेन चेति चातुर्निध्येन विनयः 'कार्यः । एतेऽष्टौ मनसेत्यादि चतुर्भिर्गुणिता द्वात्रिंशद् भवन्तीति३ ।
w
'अन्नाणं' अज्ञानम् 'आइस' आहु: - कथयन्ति । 'चउत्थं ' चतुर्थे मतम् ४, अज्ञानादेव सुखं भवति एवं ये वदन्ति तेऽज्ञानवादिन इति । अज्ञानवादिनःसप्तषष्टिभेदभिन्नाः जीवाजीवादीन् नत्रपदार्थान् क्रमेण व्यवस्थाप्य तत्र सप्त भङ्गकाः संस्याप्याः सत् असत्, सदसत्, अवक्तव्यम्, सदवक्तव्यम्, असदवक्तव्यम्, तीसरे वादी वैनयिक है इनके बत्तीस प्रकार हैं। कहा है- 'वैनयिक मतं विनयः' इत्यादि ।
'dafrat का मन्तव्य है कि मन, वचन, काय और दान इन चार प्रकारों से देवता, राजा, यति, ज्ञानी, स्थविर (वृद्ध) अधम, माता और पिता इन आठ का सदैव विनय करना चाहिए ।'
इस प्रकार आठ के साथ चार का गुणाकार करने पर यत्तीस भेद होते हैं ।
चौथे वादी अज्ञानवादी हैं। इनके मतानुसार अज्ञान से ही - सुख एवं इष्ट पदार्थों की सिद्धि होती है । अज्ञानवादी सड़सठ (६७) प्रकार के हैं । वे इस प्रकार जीव, अजीव आदि नौ पदार्थों को क्रम से लिख लिया जाएं और प्रत्येक के नीचे आगे कहे जाने वाले सात भंग लिखे जाएँ । वे सात भंग यों हैं - सत्, असत्, सदसत् छे - ' वेनयिकमतं विनयः' इत्याहि
तेभना मत्रीस ले। छे,
વૈતયિકનું મન્તવ્ય છે કે-મન, વચન, કાય અને દાન આ ચાર પ્રકાशिथी देवता, शतर, यति, ज्ञानी (स्थविर) वृद्धन्नय, अधभट्ट, भाता७, અને પિતા૮ આ આઠેને હમેશાં વિનય કરવેા જોઈ એ.
આ રીતે આઠની સાથે ચારને ગુણવાથી ખત્રીસ ભેદા થઈ જાય છે. ચાથા અજ્ઞાનવાદી છે. તેએાના મત પ્રમાણે અજ્ઞાનથીજ સુખ અને ઈષ્ટ પદાર્થોની સિદ્ધિ થાય છે
અજ્ઞાનવાદી સડસઠ (૬૭) પ્રકારના છે તે આ પ્રમાણે છે–જીવ, અજીવ, વિગેરે નવ પદાથોને ક્રમથી લખવામાં આવે અને દરેકની નીચે આગળ કહેવામાં આવનારા સાત ભાંગ આ લખવામાં આવે તે સાત ભગાએ આ प्रभाछे, सत्, असत् सहसत्, व्यवस्तव्य, सत् भवतव्य, असत् भवસ્તન્ય અને સત્ અસત્ અવક્તવ્ય. વિકલ્પાનુ ઉચ્ચારણ આ પ્રમાણે કરવું જોઈએ.
