________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १० समाधिस्वरूपनिरूपणम् ___टीका-'जहा' यथा 'चरता' चरन्तः 'खुड्डमिगा' क्षुद्रमृगाः-वन्यपशवः हरिणादयः, 'सीई' सिंहम् 'परिसंकमाणाः-सिंहशङ्कया भयभीताः सन्तः 'रे'
रे 'चरंती' चरन्ति-विचरन्ति, 'एवं तु' एवमेव 'मेहावि' मेधावी-सदसद्विवेक वान् 'धम्म' धर्मम्-श्रुतचारित्रलक्षणमेव रक्षकमिति समिक्ख' समीक्ष्य-पालो च्य 'पा' पापम्-कर्म-सावधानुष्ठानम् 'रेण' दूरेण-मनोवाकायें: 'परिवर्जर एज्जा' परिवर्जयेत्-संयमाऽनुष्ठायी तपश्चारी च भवेदिति । यथा चने चरन्तों मृगाः सिंहाऽऽशङ्कया 'दूरे' दूरे चरन्ति, एवं विद्वान् अनर्थननकं सावधानुष्ठानं दूरत एव परित्यज्य, धर्म च-मोक्षहेतुमाकलस्य संयमानुष्ठानरतो भवेदिति भावः ॥२०॥ मूलम्-संबुज्झमाणे उणरे मतीमं, पावा उ अप्राण निवट्टएज्जा। . हिंसप्पसूयाई दुहाई मत्ती, वैराणुबंधीणि महन्भयाणि॥२१॥
टीकार्थ--जैसे वन में विचरण करने वाले छोटे छोटे मृग आदि पशु सिंहकी आशंका से भयभीत रह कर अपने पर उपद्रव करने वाले को दूर से ही त्याग कर विचरते हैं, इसी प्रकार मेधावी अर्थात् सत् असत् के विवेक से युक्त पुरुष श्रुत चारित्र धर्म का विचार करके पाप-सावध कर्म को मन वचन कायसे त्याग दे और संयम तथा तप का अनुष्ठान करे। ___भावार्थ यह है-वन्य पशु हिरण आदि वन में विचरण करते हैं तो सिंह आदि हिसक पशुओं से होने वाले भय की आशंका से, उनसे दूर ही रहते हैं । इसी प्रकार मेधावी पुरुष अनर्थकारी लावध अनुष्ठान को दर से ही त्याग कर और धर्म को मोक्ष का कारण जान कर संयम के अनुष्ठान में तत्पर रहे ॥२०॥
ટીકાથ–-જેમ વનમાં ફરવાવાળા નાના મૃગો વિગેરે પશુઓ સિંહની શંકાથી ભયભીત રહીને પિતાના પર ઉપદ્રવ કરવા વાળા સિંહને દૂરથી જ ત્યજીને વિચરણ કરે છે, એ જ પ્રમાણે ડાહ્યા માણસો અર્થાત્ સત્ અમૃતના વિવેક વાળા પુરૂષ શ્રુત ચારિત્ર ધર્મના વિચાર કરીને પાપને મન વચન અને કાયાથી ત્યાગ કરે અને સયમ તથા તપનું અનુષ્ઠાન કરે. -
ભાવાર્થ એ છે કે--વનને હરણ વિગેરે પશુઓ વનમાં વિચરણ કરે છે. ત્યારે સિહ વિગેરે હિંસક પશુઓના થવાવાળા ભયની શંકાથી તેનાથી દૂરજ રહે છે. એ જ પ્રમાણે બુદ્ધિમાન પુરૂષ અનર્થો કારક સાવા અનુષ્ઠાનને દૂરથી જ છેડને અર્થાત્ ત્યાગીને તથા ધર્મને જ મેક્ષનું કારણ સમજીને સંયમના અનુષ્ઠાનમાં તત્પર રહે. ૨૦
