________________
१६३४
सूत्रकृताङ्गसूत्रे -सम्मानसत्कारनिमित्तत्वेन मोक्षकारणं तपो नैव निष्फली कुर्यात् । तथाचोक्तम्
'परं लोकाधिकं धाम-तपाश्रुनमिति द्वयम् ।
तदेवाथित्वनिलुप्त सारं तृणलवायते ॥१॥ इति । परलोके उत्तमस्थानदायकं तपः श्रुतं च आभ्यां सांसारिकपदार्थमिच्छन् अनयोः सामर्म निः सरति, तत इमौ शुष्कवणवत् नि'सारौ भवत इति भावः॥ यथा च रसेषु तथैव रूपादावपि, आसक्ति न कुर्यात् इत्यत आह-'सद्देहि' शब्द-वेणुवीणादिशब्दैः 'ख्वेहि' रुपैश्च 'असज्जमाणे' असंजन आसक्तिमकुर्वन् , तथा 'सव्वेहि कामेहिं सर्वेभ्यः कामः सर्वेश्यः कामेश्यः इत्यर्थः 'गेहि गृद्धिम्आसक्तिम् ‘वणीय' विनीय 'अपनीय' परित्यज्येत्यर्थः अनुकूले शन्दे आसक्ति विध्य तथा प्रतिकूलेषु शब्दादिषु द्वेषम कृत्वा मोक्षमार्गे मनो विदध्यात् । साघुउसे मान सन्मान सत्कार का साधन पना कर निष्फल न करें। कहा
भी हैं-'परं लोकाधिकं धाम' इत्यादि । ____ 'तप और श्रुत लोक से भी उत्तम अर्थान् लोकोत्तर स्थान (मोक्ष) को देने वाले हैं। इनके तप श्रुत के द्वारा जो सांसारिक पदार्थों की इच्छा करता है, वह इनके तप और श्रुत तिलके (तृणके) के समान निस्लार हो जाते हैं।' । जैसे रसों में आसक्ति करना योग्य नहीं, उसीप्रकार वेणु वीणा
आदि के शब्दों में तथा रूप आदि में भी आसक्ति नहीं करनी चाहिए। अतएव कहते हैं-वेणु चीणा आदि वाद्यों के तथा स्त्री आदि के शब्दों में और रूपों में आसक्ति धारण न करता हुआ तथा समस्त कामતપ એક્ષપ્રાપ્તિનું સાધન છે, તેને માન સન્માન અને સકારનું સાધન બનાવીને નિષ્ફળ કરવું જોઈએ નહીં. કહ્યું છે કે
'परं लेोकाधिकं धाम' छत्याहि- તપ અને શ્રન લેથી પણ ઉત્તમ સ્થાનની (લોકેત્તર રસ્થાન રૂપ મેક્ષની પ્રાપ્તિ કરાવે છે. જેને પિતાના તપ અને શ્રત દ્વારા સાંસારિક પદાર્થોની અભિલાષા કરે છે, તેમનાં તપ અને શ્રત તૃણું (પરાળ)ની જેમ નિસ્સાર થઈ જાય છે. , * જેમ રસમાં આસક્ત થવું તે સાધુને માટે યોગ્ય નથી, એ જ પ્રમાણે વેરવી વગેરેના શબ્દોમાં તથા રૂપ આદિમાં પણ તેણે આસક્ત થવું જોઈએ નહીં. તેથી જ કહ્યું છે કે–વે; વીણ આદિ વાદ્યોમાં, તથા શ્રી અાદિના શબ્દોમાં અને રૂપમાં અસતિ રાખ્યા વિના, તથા સમરત કામ
