________________
१९८
सूत्रतागसूत्रे ___ 'अन्दयायः--(उदयं जइ कम्ममलं हरेज्जा) उदकं जलं यदि कर्ममलं यदि कर्मभलं हरेत् विनाशयेत् तदा (एवं) एपमेव (सुहं) शुभं पुण्यमपि हरेत् अतः (इच्छामित्तमेव) जलं कर्ममलं हरेदिति इच्छामात्रमेव न यौक्तिकं (मंदा) मन्दा:-सदस. द्विवेकविकलाः (अं च णेयारमणुसरिचा) अन्धं च नेतारमतृमृत्य प्राप्य (पाणाणि चे विणिइंति) प्राणिनो जीवानेव केवलम् एवम् विनिघ्नन्ति विराधयन्ति नत्वन्यत् किमयोति ॥१६॥
टीका-'नई' यदि 'उदगं' उदकं जलम् 'कम्ममलं' कर्ममलम्, अनुभं पापम्-हरेज्जा' हरेत् विनाशयेत्, एवं तर्हि तज्जलम् 'मुह शुभं पुण्यमपि हरेक अथ पुण्यं नापहरेत् एवं कर्ममलमपि नापहरेत् अत इच्छामात्रमेतत् यत् जलं कर्मापहारीति, नहि जलं वस्त्रमेव द्रवयति, अपि तु शरीरमपि क्लेदयति । • अन्वयार्थ--जल यदि कर्ममल का हरण करे तो वह शुभ अर्थात् पुण्य को भी हर लेगा, अतएव यह मन्तव्य उनकी इच्छा मात्र है, युक्ति संगत नहीं है। अज्ञानी जन अन्धे-अविवेकी नेता का अनुसरण करके केवल प्राणियों का ही घात करते हैं। वे ऐसा करके कोई सिद्धि प्राप्त नहीं कर सकते ॥१६॥
टीकार्थ--अगर जल कम रूपी मल को, अशुभ को-पाप को हरता है तो वह शुभ अर्थात् पुण्य को भी धो डालेगा। अगर जल पुण्य का हरण नहीं कर सकता तो पाप को भी हरण नहीं कर सकता। अतएव यह कहना कि जल पाप को हर लेता है, उनकी इच्छा मात्र ही है । जल केवल वस्त्र को ही गीला नहीं करता वरन् शरीर को भी गीला
સૂત્રાર્થ– પાણી વડે કર્મમળનું હરણ થતું હોય, એટલે કે જે જળના સ્પર્શથી કમળ દૂર થઈ જતું હોય, તો તે જેમ અશુભને દૂર કરે છે તેજ પ્રમાણે શુભને (પુને) પણ હરી લેત, તેથી જળથી મળ કે પાપ દૂર થવાની તેમની માન્યતા માત્ર કલ્પિત જ હોવાને કારણે યુક્તિસંગત નથી. मज्ञानी मायुसे। मांध (सभ्य ज्ञानथी, २हित, म.वि) नेतानु मनु४. પણ કરીને પ્રાણીઓની હિંસા કર્યા કરે છે. એવું કરવાથી તેમને સિદ્ધિ (मोक्ष) भनी शती नथी. ॥१६॥
ટીકાર્થ જે જળ કમરૂપી મળને (અશુભને, પાપને) ધોઈ નાખતું હિય, તે તે શુભને (પુણ્યને) પણ ધંઈ જ નાખત! જો જલ પુણ્યનું હરણ ન કરી શકતું હોય, તે પાપનુ હરણ પણ ન કેવી રીતે કરી શકે? અથત ન જ કરી શકતા તેથી પાણી પાપનું નિવારણ કરે છે, એવું તેમનું કથન માત્ર કાલ્પનિક જ લાગે છે. પાણી માત્ર કપડાંને જ ભીંજવતું નથી, પણ શરીરને
