________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ४ उ. २ स्खलितचारित्रस्य कर्मबन्धनि० ३१३ पुरुषाः स्त्रीवशवर्तित्वात् 'स्त्रीणामाज्ञां संपादयितुं लज्जां विहाय निन्दितकार्य कुर्वन्ति । तत्र दृष्टान्तं दर्शयति-'वस्थधोवा' इति 'वत्थधोवा' वस्त्रधावका 'हंसा वा" हंसा इव-रज का इव, वस्त्राणि धानि प्रक्षालयन्ति ये ते धावकाः, तद्वत् 'हवंति' भवन्ति । यथा-रजकाः हीनादपि हीनस्य पुरुषस्य अशुचिमलपटलपट लितं वस्त्रमादाय, तन्मालिन्य पक्षारपाऽयन्ति तथा स्त्रीवशवर्तिनोऽपि स्वीणामधमाधममपि कार्य कुर्वन्तीति ॥१७॥
एतादृशासितकर्मकराः भवंति किं तबाह-‘एवं बहुहि' इत्यादि । म्लम्-एवं बहहिं कयपुर भोगत्थाए जेऽभियावन्ना। ।
दासे मिइ व पेले वा पसुसूते व से ण वा केई ॥१८॥ छापा–एवं बहुभिः कृतपूर्व भोगार्थाय येऽभ्यापन्नाः।
दालोमृग इव प्रेष्य इत्र पशुभूत इत्र स न वा कश्चित् ॥१८॥ होने से, उसकी आज्ञा को सम्पादित करने के लिए निन्दित कार्य भी करते हैं । इसके लिए दृष्टान्त दिखलाते हैं-जैले धोयी वस्त्र धोना है उसी प्रकार वे भी स्त्री और पुत्र के वस्त्र धोते हैं । अर्थात् जैसे धोयी हीनों में भी हीन पुरुष के गंदगी से भरे वस्त्र को लेकर उसकी गंदगी साफ करके वापिस उसे सौंपते हैं, उसी प्रकार स्वैग पुरुष भी स्त्रियों के अधम से अधम कार्य भी करते हैं ॥१७॥
इस प्रकार के कार्य करने से क्या हुआ ? यह बात सूत्रकार રમાડીને રડતાં બંધ કરે છે. સ્ત્રી તો શય્યામાં શાંતિથી નિદ્રાસુખ ભોગવે છે અને પુરુષને નર્સની માફક બાળકની સંભાળ લેવી પડે છે. સ્ત્રીને ખુશ કરવા માટે તેને કેટલીક વાર લાજ મર્યાદાને ત્યાગ કરીને લેકમાં નિંદા થાય એવા કાર્યો પણ કરવા પડે છે. પતિ પત્નીનાં અથવા બાળકનાં કપડા ધોતાં સંકેચ અનુભવે છે, પરંતુ સ્ત્રીમાં આસક્ત થયેલો પુરુષ એવું કામ કરતાં પણ સંકોચ અનુભવતું નથી. તે ધોબીની માફક સ્ત્રી અને પુત્રનાં મેલાં કપડાં પણ ધોઈ નાખે છે. એટલે કે જેમ બી ગમે તેવા અધમ પુરુષનાં ગંદા કપડાં ધોઈ આપે છે, એ જ પ્રમાણે સ્ત્રીને અધીન થયેલે પુરુષ તેને ખુશ કરવાને માટે તેને તથા તેના પુત્રનાં ગંદા કપડાં પણ ધોઈ આપતાં લજજા અનુભવતા નથી. સ્ત્રીને વશ થયેલે પુરુષ સ્ત્રીએ પેલું અધમમાં અધમ કાર્ય પણ કરતા शरभात नथी. ॥१७॥ . . . . मा २i आर्या ४२नारने व शय, ते सूत्रा२ ५४८' रे
स० ४०
