Page Text
________________
शीतोष्णीय-अध्य० ३ उ ४
४९७ दिश्यते येनेत्युपाधिः-कर्मजनितो नरकादिभवः, अस्ति किम् ? । श्रीसुधर्मास्वामी उत्तरयति-न विद्यते । 'नास्ति' इति-उत्तरवाक्यार्थस्य दाढयबोधनाय, अध्ययनसमाप्तिसूचनाय वाऽर्थतः पुनः कथनम् । यद्वा-'न विद्यते' इत्यन्तं प्रश्नवाक्यम् । पश्यकस्योपाधिः किमस्ति, उत न विद्यते? अत्रोत्तरमाह-नास्तीति । अष्टविधं कर्म, कर्मजनितनरकादिभवो वा केवलिनो न भवतीत्यर्थः । तथा चोक्तं-- ज्ञानावरणीयादिकर्म भाव-उपाधि, इस प्रकारसे उपाधिके दो भेद हैं; इनमेंसे कोई भी उपाधि उनके नहीं है । अथवा कर्मजनित जो नरकादि पर्याय है वह भी उपाधि है, यह उपाधि भी उनमें नहीं है। प्रश्न और उत्तरके रूपमें यह सूत्र है, जैसे-"किमथि उवाही पासगस्स" किमस्ति उपाधिः पश्यकस्य ?, यहां तक प्रश्नवाक्य है "न विज्जइ नत्थि"-न विद्यते नास्ति, यह उत्तर वाक्य है। अर्थात् सर्वज्ञ-तीर्थकर भगवानके उपाधि है कि नहीं? नहीं है । यहां पर "न विद्यते" इस क्रियाकी पर्यायवाची क्रिया जो नास्ति" वतलाई है, सो उत्तरवाक्यके अर्थकी दृढ़ता समझानेके लिये, और अध्ययनकी समाप्ति सूचन करनेके लिये । ____ अथवा-"किमत्थि उवाही पासगस्स न विज्जइ" यहां तक प्रश्नवाक्य है, और “नथि" यह उत्तरवाक्य है। अर्थात्-सर्वज्ञ-तीर्थङ्करको उपाधि है कि नहीं? यहां तक शिष्यका प्रश्न है । गुरुका उत्तर है'नथि'-नहीं है।
भावार्थ-केवली तीर्थङ्कर भगवानके न अष्टविध कर्मरूप उपाधि है और न कर्मजन्य-नरकादिपर्यायरूप उपाधि ही है, वे उपाधिसे निर्मुक्त પ્રકારે ઉપાધિના બે ભેદ છે. તેમાંથી કોઈ પણ ઉપાધિ તેને નથી. અથવા કર્માનિત જે નરકાદિ પર્યાય છે તે પણ ઉપાધિ છે, તે ઉપાધિ પણ તેમનામાં નથી. પ્રશ્ન गने उत्तरन। ३५मां से सूत्र छ, भ-"किमथि उवाही पासगस्स"-किमस्ति उपाधिः पश्यकस्य ? डी सुधी पाय छे. “ न विज्जइ नत्थि"-नविद्यते नास्ति से ઉત્તર વાક્ય છે. અર્થાત્ સર્વજ્ઞ તીર્થકર ભગવાનને ઉપાધિ છે કે નહિ ? નથી. २ " न विद्यते” २॥ यानी पर्यायवायी जियारे" नास्ति " तापीछे તે ઉત્તરવાયના અર્થની દઢતા સમજાવવા માટે, અને અધ્યયનની સમાપ્તિ સૂચન ४२वा नाट. 14वा-"किमत्यि उवाहो पासगस्स न विज्जइ" मी सुधी प्रशवाय छ, मन नित्वि' - उत्तराय छे मर्थात् सः। ती ४२ने पावि नलि ? 15 सुधा प्यने पक्ष छे. शुक्नो उत्त२ -' नत्यि' नथी.
ભાવાર્થ-કેવળી તીર્થકર ભગવાનને અર્થવિધર્મપ ઉપાધિ નથી, અને કર્મજન્ય નરકાદિપર્યાયરૂપ ઉપાધિ પણ નથી. તે તે ઉપાધિથી નિમુક્ત છે.
| SR No. | 009302 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 780 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 52 MB |