Page Text
________________
३१६
आचाराङ्गसूत्रे तीर्थकों का उपदेश मिथ्या इसलिये है कि उनके उपदेश से जीवों की सावद्य क्रियाओं में प्रवृत्ति हो जाती है। इसका कारण भी यही है कि वे स्वयं उन सावद्य क्रियाओं से विरक्त नहीं होते हैं, हनन-छेदनभेदन-लुम्पन और विलुम्पनादिक अनेक अकृत्यों में उनकी प्रवृत्ति बनी रहती है । दण्डादिक से ताडन करने का नाम हनन है, इस क्रिया के कर्ता होने से वे हन्ता कहे जाते हैं। खड्गादिक से विदारण करने का नाम छेदन है, भाले वगैरह से भेदने का नाम भेदन, गांठ वगैरह के छेदनादिक करने का नाम लुम्पन और आक्रमणादिक करने का नाम विलुम्पन तथा प्राणातिपात आदि करने का नाम अपद्रावण है ।इन २ क्रियाओं के कर्ती होने से वे छेत्ता, भेत्ता, लुम्पयिता, विलुम्पयिता
और अपद्रावयिता कहे जाते हैं । इन २ क्रियाओं के करने में उनकी प्रवृत्ति इसलिये होती है कि वे यह विचार करते हैं कि काम की यह चिकित्सा पूर्व में किसी ने नहीं की है हम इसे करेंगे । इस प्रकार की मान्यता से प्रेरित होकर वे जिनके लिये उपदेश करते हैं वे और स्वयं उपदेष्टा, ये दोनों पूर्वोक्त हनन और छेदनादिक व्यापारों को करते हैं, इसलिये करने वाले कराने वाले तथा उसका अनुमोदन करने वाले भी अज्ञानी माने गये हैं। अर्थात् ऐसे जीवों का ज्ञान सिर्फ शाब्दिक ही है। પરતીથિઓને ઉપદેશ મિથ્યા તેટલા માટે છે કે તેઓના ઉપદેશથી જેની સાવદ્ય વ્યાપારમાં પ્રવૃત્તિ થઈ જાય છે તેનું કારણ એ છે કે તેઓ પિતે તેવા સાવ વ્યાપારથી વિરક્ત બનેલ નથી હણવુ, છેદવુ, ભેદવું, લુમ્પન, અને વિલમ્પનાદિક અનેક અકૃત્યમાં તેઓની પ્રવૃત્તિ બની રહે છે. દંડાદિકથી તાડન કરવાનું નામ હણવુ છે આ ક્રિયાને કર્તા હોવાથી તે કર્તા હણનાર કહેવાય છે. તલવાર આદિથી વિદારણ કરવાનું નામ છેદન છે, ભાલા વિગેરેથી ભેદવું તેનું નામ ભેદન, ગાંઠ વિગેરેનુ છેદવું તેનું નામ લુખ્ખન અને આક્રમણદિક કરવાનું નામ વિલુપ્પન તથા પ્રાણાતિપાત આદિ કરવાનું નામ અપદ્રાવણ છે આ બધી ક્રિયાએને કર્તા બનવાથી તે છેત્તા, ભેત્તા, લુમ્પયિતા, વિલુપ્પયિતા અને અપદ્રાવયિતા કહેવામાં આવે છે આવી ક્રિયાઓના કરવામાં તેઓની પ્રવૃત્તિ તેટલા માટે થાય છે કે-તે એવો વિચાર કરે છે કે આ કામની ચિકિત્સા પૂર્વમાં કેઈએ કરેલ નથી, અમે તે કરીશું આવા પ્રકારની માન્યતાથી પ્રેરિત થઈને તે જેના માટે ઉપદેશ કરે છે તે અને વય ઉપદેષ્ટા એ બને પૂર્વોક્ત હનન અને વેદનાદિક
વ્યાપાર કરે છે, માટે કરનાર, કરાવનાર તથા તેની અનુમોદના કરનાર પણ * અજ્ઞાની માનવામાં આવે છે અર્થાત્ એવા જીવોનું જ્ઞાન ફક્ત શાબ્દિક જ છે.
| SR No. | 009302 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 780 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 52 MB |