Page Text
________________
अध्य० २. उ. २
૨૦
तद्विरुद्धेन सन्तोषेण जुगुप्समानः = निन्दन्, सूत्रेऽस्मिन् पूर्वं बहुवचनप्रसङ्गेऽत्रा - ग्रेऽपि सर्वत्रैकवचनं तु जात्येकत्वविवक्षया समर्थनीयम् । लोभो हि संसारगर्तपातने प्रथमो गण्यते । लोभस्तु जीवस्य विमोहनमाकुलीकरणमिति यावत्, लुब्धो
सूत्र में पहिले बहुवचन का प्रयोग किया है, बाद में जो सर्वत्र एक वचन का प्रयोग हुआ है वह जाति की अपेक्षा से समझना चाहिये ।
परवस्तु को अपनाने की इच्छा लोभमोहनीय के उदय से जीवों को होती है । लोभ दो प्रकार का है - एक बादरलोभ, दूसरा सूक्ष्मलोभ । बादरलोभ का सद्भाव आगम में ९वें गुणस्थान तक, तथा सूक्ष्मलोभ का सद्भाव १०वें गुणस्थान तक प्रकट किया है । इसलिये जबतक आगे २ के गुणस्थानों की प्राप्ति नहीं हुई है तब तक ऐसे जीवों को लोभ का उदय रहता ही है, अतः जब लोभ का उदय है तो उसका कार्य भी वहां होना चाहिये ? इस शंका का निराकरण करते हुए सूत्रकार कहते हैं कि- 'लोभम् अलोभेन जुगुप्समानः ' वे जीव लोभकषाय को संतोष से जीतते हैं । मुमुक्षु जीव परवस्तु के लाभ से आकृष्ट एवं अलाभ से असंतुष्ट नहीं होते ।
लोभ का निराकरण करते हुए टीकाकार कहते हैं कि-जीवों को संसाररूपी गड्ढे में गिराने का सर्वप्रथम कारण लोभ माना गया है जो जीवों को आकुलितपरिणामी बना देता है। लुब्धक रात-दिन व्याकुल ही
સૂત્રમાં પહેલાં બહુવચનના પ્રયોગ કરેલ છે બાદમાં જે સત્ર એક વચનનો પ્રયોગ થયેલ છે તે જાતિની અપેક્ષાથી સમજવુ જોઈ એ.
પરવસ્તુને અપનાવવાની ઇચ્છા લાભમોહનીયના ઉદ્દયથી થાય છે. લાભ मे अारना छे. खेड माहरसोल, जीने सूक्ष्मसाल.
બાદરલાભના સદ્ભાવ આગમમાં મા ગુણસ્થાન સુધી, તથા સૂક્ષ્મલાભના સદ્ભાવ ૧૦માં ગુણસ્થાન સુધી પ્રગટ કરેલ છે, માટે જ્યાંસુધી આગળ આગળના ગુણસ્થાનોની પ્રાપ્તિ નથી થઇ ત્યાં સુધી એવા જીવાને લાભના ઉદ્દય રહે જ છે, માટે જ્યારે લોભના ઉય છે તે તેનું કાર્ય પણ ત્યાં હોવુ જોઈએ ? આ शंअनुं निराम्रणु ४श्ता सूत्रअर उहे छे -' लोभम् अलोभेन जुगुप्समानः તે જીવ લાભકષાયને સતાષથી જીતે છે. મુમુક્ષુ જીવ પરવસ્તુના લાભથી આકૃષ્ટ અને અલાભથી અસંતુષ્ટ થતાં નથી.
,
લાભનું' નિરાકરણ કરતાથકા ટીકાકાર કહે છે કે–જીવાને સસારરૂપી ખાડામાં પડવાનું' સર્વ પ્રથમ કારણ લાભ જ છે. લાભ જીવાને આકુલિતપરિણામી બનાવી
| SR No. | 009302 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 780 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 52 MB |