________________
आचारस
द्विजौधैः = द्विजसमृदै निपेचितः यः = विक्रमयशो नृपः कथासु धर्मकथापरिषत्नु श्रियं = शोभां लेभे =माप्तवान् । किमिव ? शान्ते निविष्टा राजहंसी यस्य तत् मान्तनिविष्टराजहंस, विभ्राजि - देदीप्यमानं सर इव ।
यथा प्रान्तनिविष्टया राजहंस्या विभ्राजमानं सरः श्रियं लभते तथा मुखोपरिनिवद्वदेदीप्यमानमुखवत्रिकया विक्रमयशो नृपः सदसि श्रियं लघवानित्यर्थः ।
करेण मुखवत्रिकाधारणे तु करतलावृतमुखबत्रिकाया दीप्तिः समाच्छादिता स्यात्, कथं तर्हि ' .... राजन्मुखवत्रिक : ' - इत्यत्र 'राजन् '- पदमयोग संसूचितमुखवस्त्रिकागतमभायाः प्रकाशमानता तिरोहिता भवेत्, तर्हि राजहंसीप्रभया 'विभ्राजी ' - ति सरोविशेषणेन साम्यमपि न सिद्धयेत् ।
नामक राजा धर्मकथा की परिषद् में शोमा को प्राप्त हुआ । कैसी शोभा को प्राप्त हुआ ? जैसे जिसके किनारे राजहंसी बैठी हो वह तालाव सुशोभित होता है ।
जिसके किनारे राजहंसी बैठी हो वह तालाव जैसे शोभित होता है उसी प्रकार मुख पर बंधी हुई और देदीप्यमान मुखवस्त्रिका से विक्रमयश राजा व्याख्यानपरिषद् में शोभित हुआ ।
अगर हाथ से मुखवस्त्रिका पकडी होती तो मुखवस्त्रिका को दीप्ति हथेली से छिप जाती। ऐसी स्थिति में '.... राजन्मुखवत्रिक:' इस पद में 'राजन' शब्द के प्रयोग से मस्वस्त्रिका की जो प्रभा सूचित की है वह प्रकाशमान कैसी होती ? फिर तो वह छिपी हुई प्रभा रहजाती 1 और फिर सरोवर के किनारे बैठी हुई राजहंसिनी को उनमा भो ठीक नहीं बैठ सकती ।
ધમ કથાની 'સભામાં શાભાને પામ્યા છે. કેવી શાભાને પામ્યા છે જેમકે—જેના કિનારે રાજસી એઠાં હાય તે તળાવ સુરભિત થાય છે.
1
જેના કિનારે રાજહુંસી એઠાં હોય તે તળાવ જેવી રીતે સુશોભિત હાય છે તે પ્રમાણે મુખ પર બાંધેલી અને ઝગમગાટ શાભાયમાન મુખવસ્તિકાથી વિક્રમયશ રાજા व्याच्या परिष६ - (सला ) भां शोलता हता.
· माभां ' राजन् '
અથવા હાથથી મુખસ્ત્રિકા પકડી હાતે તે તે મુખવઅંકાની દ્વીષ્તિ-પ્રકાશ इथेसीथी अर्ध लत सेवी स्थितिभां 'राजन्मुखवत्रिकः શબ્દના પ્રયાગથી મુખવગ્નિકાની જે મા(પ્રકાશ) સૂચિત કરી છે, તે પ્રકાશમાન કેવી રીતે થાત? પછી તેા તે ઢંકાએલી જેવી પ્રભા. રહી જાત અને પછી સાવરના કિનારે બેઠેલાં રાજહ ંસીની ઉપમા ખરાખર ઘટી શકત નહિ.,
