Page Text
________________
आचारचिन्तामणि- टीका अभ्य. १ उ. ५ सु. ६ वनस्पतिकाय हिंसा
गजाश्वमृगव्याघ्रसिंहादीनां स्वरूपं दधाना
जनयन्ति ।
यथा-स
एव
पत्रादिकर्तनकलाकुशलो
माननं = जनसत्कारस्तदर्थे, मालाकारः स्वमाननार्थं कर्तरीशस्त्रेण वृक्षलतादीनां पत्रादिकं कृन्तति । पूजनं= वखरत्नादिलाभस्तदर्थम्, यथा - देवमतिमाद्यर्थं पत्रपुष्पफलादीनां त्रोटने । तथाजातिमरणमोचनाय जन्ममरणबन्धमोचनार्थ, यथा-मुक्तिकामन पूजायां पुष्पपत्रादिसमुच्छेदने, तथा - दुःखप्रतिघातहेतुं ==पाधिशमनाद्यर्थम्-ओपधिवृक्षलतादीनां मूलकन्दशाखापत्रपुष्पफलादिभेदने, स जीवनमुखाद्यर्थी स्वयमेव हाथी, घोडा, हिरन, वाघ, सिंह आदि का आकार बन जाता है और इससे उस बगीचे की सुन्दरता बढती है, ऐसा जानकर करता है ।
जनसत्कार के लिए भी वनस्पति की हिंसा की जाती है, जैसे- पत्ता वगैरह काटने में कुशल वही पूर्वोक्त माली कैंची से वृक्षों या लताओं के पत्ता आदि काटता है । तथा पूजन के लिए अर्थात् वस्त्रों और रत्नों के लिए भी वनस्पतिकाय की हिंसा करते हैं । जैसे- देव प्रतिमा आदि के लिए पत्र, फूल, फल तोड़ने में ।
६३१
वृक्षादयस्तस्योपवनादेर्विशिष्टशोभां
जन्म मरण से छुटकारा पाने से लिए भी उक्त हिंसा को जाती है । जैसे-मुक्ति को इच्छा से पूजा के लिए फूल-फल तोडने में । दुःखों का प्रतीकार करने के लिए भी यह हिंसा को जाती है । जैसे-रोग मिटाने के लिए ओषधि, वृक्ष, लता, मूल, कन्द, शाखा, पत्र, फूल आदि तोड़ने में हिंसा की जाती है ।
વૃક્ષ લતા વગેરેને એવા પ્રકારે કાપે છે કે તેમાં હાથી, ઘેાડા, હરણ, વાઘ, સિંહ આદિને આકાર અની જાય છે, અને તેથી એ બગીચાની સુંદરતા વધે છે. એવું સમજીનેજ કરે છે, જન-સત્કાર માટે પણ વનસ્પતિની હિંસા કરવામાં આવે છે, જેમ-પાંદડાં વગેરેને કાપવામાં કુશલ આગળ કહેલા તેજ માળી ખેંચી (કાતર)થી વૃક્ષે અથવા લતાએનાં પત્તાં આદિ કાપે છે. તથા પૂજન માટે અર્થાત્ વા અને રત્નાને માટે પણ વનસ્પતિકાયની હિંસા કરે છે, જેમ-દેવપ્રતિમા આદિ માટે પત્ર ફૂલ ફૂલ તેડવામાં.
જન્મમરણુથી છુટવા માટે પણ પૂર્વ કહેલી હિંસા કરવામાં આવે છે, જેમકેમુક્તિની ઇચ્છાથી પૂજા માટે ફૂલ ફૂલ તેડવામાં,
દુઃખેાના પ્રતિકાર કરવા માટે પણ એ હિંસા કરવામાં આવે છે. જેમકે-રાનિવારણ ४२वा भाटे भोषधी, वृक्ष, सता, भूल, उन्ह, शामा, पत्र, ड्रेस याहि तोरवामां डिसा ४२વામાં આવે છે.
| SR No. | 009301 |
| Book Title | Acharanga Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 915 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_acharang |
| File Size | 25 MB |