________________
आचारात्सूत्रे
किश्चाऽव्यक्तोपयोगादीनि फपायपर्यन्तानि जीवलक्षणानि पृथिवीकायोद्देशके मागुक्तानि तेषां जीवलक्षणानां समन्वयादापः सचित्ता मनुष्यवदिति विज्ञायते । एवं तेजस्कायादेरे केन्द्रियजीवस्यैतानि जीवलक्षणानि सन्तीति बोध्यम् । आगमोऽपि यथा - " आऊ चित्तमतमवखाया अणेगजीचा पुढोसत्ता" इति ( दशवे. अ० ४ )
५२०
मरूपणाद्वारम् --
अपकाया जीवा द्विविधाः, सूक्ष्मवादरभेदात् ।
सूक्ष्मनामकर्मोदयात्
इस के अतिरक्त-अव्यक्त उपभोग से लेकर कपायपर्यन्त जीव के जो लक्षण पृथ्वीकाय के उद्देशक मे बतलाये हैं, उन सब जीव के लक्षणों की विद्यमानता होने के कारण भी जल सचित्त है, जैसे मनुष्य आदि ।
इसी प्रकार तेजस्काय आदि एकेन्द्रिय जीवों में भी जीव के लक्षण हैं, ऐसा समझ लेना चाहिए ।
आगम प्रमाण से भी जल सजीव सिद्ध होता है-" अप सचित कहा गया है । उसमें अनेक जीव हैं और उन का अस्तित्व, अलग-अलग है । " ( दश० अ० ४ )
प्ररूपणाद्वार
अकाय के जीव दो प्रकार के हैं- सूक्ष्म और बादर । जिनके सूक्ष्मनाम
તે સિવાય અવ્યક્ત ઉપયેગથી લઈને કષાય સુધી જીવનાં જે લક્ષણ પૃથ્વીકાયના ઉદ્દેશકમાં બતાવ્યાં છે તે સર્વ જીવના લક્ષછેૢાની વિદ્યમાનતા હોવાના કારણે પણ જલ સચિત્ત છે. જેવી રીતે મનુષ્ય આદિ. એ પ્રમાણે તેજસ્કાય આદિ એકેન્દ્રિય જીવામાં પણ જીવના લક્ષણ છે. એ રીતે સમજી લેવું જોઈએ.
આગમ પ્રમાણથી પણ જલ સજીવ સિદ્ધ થાય છે—
<<
અપ સચિત્ત કહેલું છે; તેમાં અનેક જીવ છે. અને તેનું અસ્તિત્વ અલગअसंग छे.” ( ६० २५.४ )
પ્રરૂપણાદ્વાર—
અપ્લાયના જીવ એ પ્રકારનાં છે—(૧) સૂક્ષ્મ અને (૨) ખાદર જેને સૂક્ષ્મનામ
