________________
आचारचिन्तामणि -टीका अध्य. १ उ. ३ . २ अनगारकर्त्तव्यम्
४७३
" किमाईतो मार्गोऽस्ति न वा" इति सर्वागमविपियका शङ्का सर्वशङ्का, तथा'किमकायादयो जीवाः सन्ति न चा " इति देशशङ्का ।
11
केवालोन विलोक्य भगवता विशिष्य मवचने कथितत्वात् अप्कायादयः सन्ति जीवाः, इति पूर्वा कोटिः, चेतनारूपात्मलक्षणस्य सुस्पष्टमनुपलब्धेर्न सन्ति अपकायादयो जीवाः, इत्युत्तरा कोटिः प्रादुर्भवति । पूर्वसंयोगं मातापित्रादिसम्बन्धं, धनधान्यस्वजनादिसम्वन्धं वा ।
इदमुपलक्षणम् - तेन पश्चात्संयोगमपि श्वश्वरादिकृतं विहाय परित्यज्य निष्क्रान्तः अनगारो जातः, तां श्रद्धाम् अनुपालयेदेव निरतिचारं रक्षेदित्यर्थः । और (२) देशशङ्का | अर्हन्त भगवान द्वारा मरूपित मार्ग वास्तव में मोक्षमार्ग है या नहीं ? ऐसी शंका सर्वशङ्का है । अपकाय आदि के जाब हैं या नहीं ? ' यह देश शङ्का है ।
भगवान्ने केवल ज्ञान से देखकर प्रवचन में अपकाय आदि के जीवों का अस्तित्व प्रगट किया है, यह शङ्का की पूर्वकोटि है। आत्मा का चेतनालक्षण स्पष्ट रूप से नहीं पाया जाता, अत एव अप्काय आदि अजीव हैं, वह शङ्का को दूसरी कोटि है ।
माता, पिता आदि का संबंध तथा धन धान्य; स्वजन आदि का संबंध पूर्वसंयोग । कदलाता है । उपलक्षण से सास-ससुर आदि का संबंध पथात्संयोग कहलाता है । इन दोनों संयोगों की त्याग कर के जिस श्रद्धा के साथ अनगार हुआ है उसी श्रद्धा का पालन करे अर्थात् उस को निरतिचार रक्षा करे ।
८
અને (૨) દેશશકા અહુન્ત ભગવાન દ્વારા પ્રપિત માર્ગ વાસ્તવિક રીતે મેક્ષ માર્ગ છે કે નહી?? આ પ્રકારની શંકા તે સશકા છે. અકાય આદિના જીવ છે કે નહી? આ દેશશકા છે.
ભગવાને કેવલજ્ઞાન વડે જેઈ ને પ્રવચનમાં અકાય આદિના જીવેનું અસ્તિત્વ પ્રગટ કર્યું" છે; આ શકાની પૂર્વાતિ છે. આત્માનું ચેતનાલક્ષણ સ્પષ્ટરૂપથી જોવામાં આવતું નથી તેથી અકાય આદિ અજીવ છે, આ શંકાની ખીજી કેટિ છે.
માતા-પિતા આદિના સંબંધ તથા ધન, ધાન્ય સ્વજન આદિને સબુધ પૂર્વસચૈાગ કહેવાય છે, ઉપલક્ષણથી સાસુ, સાસરા આદિના સબંધ પાત્સ ચેાગ કહેવાય છે. આ અને સચેાગના ત્યાગ કરીને જે શ્રદ્ધાથી અણુગાર થયા છે, તે શ્રદ્ધાનું પાલન કરે, અર્થાત તેની નિતિચાર (વિના અતિચાર) રક્ષા કરે.
प्र. आ.-६०
