________________
भाचारचिन्तामणि-टीका अध्य.१ ३.२ स. ५ पृथिवीजीवसिद्धिः ४५७
॥टीका॥ 'से चेमि' इत्पादि । अथेति प्रतिवाक्यमारम्भद्योतनाय । प्रवीमि पृथिवीकायस्य वेदनाविषये कथयामि । यथा-एका कश्चित् अन्ध-जन्मान्धं आभिन्द्याद, तया एका अपरः कश्चित् अन्धमपि आछिन्याद ।
अत्र अन्धमित्युपलक्षणं, बधिरमकपगुमभृतीनाम् । यः खलु जन्मान्धो जन्मवधिरो जन्ममको जन्मपङगुमगापुत्रवत्करचरणाद्यवयवविभागरहितः पूर्वभवार्जिताशुभकर्मोदयात् स्वहितप्राप्त्यहितपरिहाराक्षमोऽतिदयनीयदशामुपगतः। एवंविधजन्मान्धादिकं कश्चित् कठोरहदयो निर्दयतयाऽतिनिशितभल्लादिना भिनत्तिचेत, सुतीक्ष्णपरशकुठारादिना छिनत्ति चेत्तदाऽसौ स्वाङ्ग मेदनच्छेदनसमयेभेदकं छेदकं न . टीकार्य-'अ' शब्द नया वाक्य आरंभ करने को प्रकट करता है-'कहता हूँ अर्थात् पृथिवीकाय की वेदना के विषय में कहता हूँ । जैसे कोई पुरुष अंधे अर्थात् जन्म से अधे को भेदे छेदे । यहाँ 'अंध' पद उपलक्षण है, उस से बहिरा, मूंगा, लंगडा, आदि भी ग्रहण कर लेना चाहिए।
जो जीव मृगालोढक की तरह जन्मान्ध है, जन्म से वहिरा है, जन्म से __मंगा है, जन्म से लंगडा है, हाथ-और आदि विभिन्न अवयवो का जिस के शरीर में
भेद नहीं है, और जो पूर्वभव के अशुभ कर्मों के उदय से अपने हित की प्राप्ति तथा महित के परिहार में असमर्थ है, अत्यन्त दयनीय दशा को प्राप्त है, इस प्रकार के जन्मान्ध वगैरह को कोई कठोर हृदयवाला पुरुष निर्दय हो कर आवेश के साथ, बहुत तीखे भाले वगैरह से मेदता है, अत्यन्त तीखे फरसी कुठार आदि से छेदता है,
--
Meema
साथ-'अथ' १७४ नई पा४५ मा ४२वानु ८४२ . यात પૃથ્વીકાયની વેદનાના વિષયમાં કહું છું–જેમ કે મનુષ્ય અન્ય અર્થાત્ જન્મથી અંધને (આધળો છે તેને) ભેદ છેદે. અહિં “ પદ તે ઉપલક્ષણ છે, તેનાથી બહેરા મૂંગા, લંગડા આદિ પણ ગ્રહણ કરી લેવા જોઈએ.
જે જીવ મૃગલેઢાની માફક જન્માંધ છે. (જન્મથી આંધળો છે) જન્મથી; બહેરે છે. જન્મથી જ મળે છે જન્મથી લંગડે છે. હાથ–પગ આદિ વિભિન્ન અવયના જેના શરીરમાં ભેદ નથી, અને તે પૂર્વભવના અશુભ કર્મોના ઉદયથી પિતાના હિતની પ્રાપ્તિ તથા અહિતના પરિહારમાં અસમર્થ છે, અત્યંત દયાપાત્ર-દશાને પ્રાપ્ત છે. આ પ્રકારના જન્માંધ વગેરેને કઈ કઠોર હદયવાળા પુરૂષ નિર્દય થઈને આવેશની સાથે બહુજ તીક્ષણ ભાલા વગેરેથી ભેટ છે (વિંધે છે), અત્યન્ત તીખી ધારવાળી ફરસી, કુઠાર આદિથી प्रा .-५८