________________
-----
-
----
-
-
--
- -
३९०
आचारागसूत्रे कायिक्यादि-प्राणातिपातिकीपर्यन्ताभिः पञ्चभिः क्रियामिः स्पृष्टो भवति । एवं लोहेन फालपरशुकुठारकुदालदानादिनिर्माणे लोहकारादीनां पत्रक्रियत्वं भवति, अविरतिसद्भावात् । एवं घनोपरि स्थापनेन कुट्टनेन भस्रया ध्मापनेन विध्यापनेन प्रज्वालितेन शैत्यकरणार्थ जले तप्तलोहमक्षेपेण प्रत्येकतत्तद्व्यापारे पश्चभिः पञ्चभिः क्रियाभिः स्पृष्टो भवति ।
धनुपा विध्यतः क्रियाधनुर्धरः शरैर्व्यापादयन् यावत् धनुगृह्णाति, धनुः प्रसारयति, कर्णपर्यन्तमाकपति, चर्तुलीकरोति, वाणं संयोजयति, ऊर्च मक्षिपति, स्वाभिमुखमागच्छतो हन्ति, अन्योन्यगात्रं संहतीकरोति, मनाक् स्पृशति, समन्ततः परिताफायिकी से प्राणातिपातिकी पर्यन्त पांच क्रियाओं का स्पर्श होता है। इसी प्रकार लोहे से फाल, फरसा, कुल्हाडा, कुदाल, दांतला आदि के बनाने में लहार वगैरह को पांच क्रियाएँ लगती हैं, क्यों कि उस में अविरति मौजूद है । इसी प्रकार घन के ऊपर रखने में, कूटने में, धौंकने में, आग बुझाने में, प्रज्वलित करने में, ठंडा करनेके लिए जल में लोहा डालने में, इस प्रत्येक में पांच २ क्रियाएँ लगती हैं।
धनुष से वेधने में क्रियाधनुर्धारी पुरुप बाण से मारता हुआ जब तक धनुप ग्रहण करता है, धनुषं फैलाता है, कानपर्यन्त खींचता है, गोल करता है, उस में बाण जोडता है, ऊपर फेंकता है, अपने सामने आते को मारता है, शरीर को सिकोडता है, जरा-सा स्पर्श પ્રાણુતિપાત સુધીની પાંચ ક્રિયાઓને સ્પર્શ થાય છે. એ પ્રમાણે લોઢાના ફાલહળની કેસ, ફરસી, કુવાડા, કેદાલી, દાંતલા આદિ બનાવવામાં લહાર વગેરેને પાંચ કિયાએ લાગે છે, કારણ કે તેમાં અવિરતિ હાજર છે. આ પ્રકારે ઘણને ઉપર રાખવામાં, કૂટવામાં ધેકનીથી ધકવામાં, અગ્નિ બુઝાવામાં પ્રજવલિત કરવામાં અને લેતું ઠંડું કરવા માટે પાણીમાં નાખવામાં. આ પ્રત્યેક કાર્યમાં પાંચ ક્રિયાઓ લાગે છે..
ધનુષથી વિધવામાં નિષા– ધનુષ ધારણ કરનાર પુરૂષ બાણથી મારતે ત્યાં સુધી ધનુષ ગ્રહણ કરે છે, પનષ ફેલાવે છે, કાન સુધી ખેંચે છે, ગોળ કરે છે, તેમાં બાણ જેડે છે, ઉપર ફેકે છે પિતાના સામે આવનારને મારે છે, શરીરને સંકેચે છે, છેડે એ સ્પર્શ કરે છે,
