________________
-
३३४
आवाराणसूत्रे विस्वरतो जिज्ञासूनां बोधाय शास्त्रे निर्दिष्टा। ज्ञानावरणीयादिमूलप्रकृतीनामष्टानामवान्तरभेदा यथाक्रमम्-(१) पश्च, (२) नव, (३) द्वौ, (४) अष्टाविंशतिः, (५) चत्वारः, (६) द्विचत्वारिंशत् , (७) द्वी, (८) पञ्च सन्ति । एतत्सर्वमागमतोऽव वगन्तव्यम्।
(२) स्थितिपन्धःआत्मसंलग्नानां फर्मपुद्गलानां यया जघन्यमध्यमोत्कृप्टकालमर्यादयाऽऽत्मप्रदेशेष्ववस्थानं सा कालमर्यादा स्थितिवन्धः। किञ्च अध्यसायविशेषगृहीतस्य कर्मदलिकस्य स्थितिकालनियमनं स्थितिवन्धः। ..
वेदनीयकर्मणो जघन्यस्थितिद्वादशमुहूर्तप्रमाणा। नाम-गोत्रकर्मणोविस्तार से जिज्ञासु परुपों की जानकारी के लिए शास्त्र में वर्णन किया गया है । ज्ञानावरणीय आदि मूल प्रकृतियों के अवान्तर भेदो की संख्या कम से पांच, नौ, दो, अठाईस, चार, बयालीस, दो और पांच है । इन सबको आगम से समझ लेना चाहिए ।
(२) स्थितिबन्ध आत्मा के साथ लगे हुए कर्मपुद्गल जिस जघन्य मध्यम या उत्कृष्ट कालमर्यादा से आत्मप्रदेशों में स्थिर हैं, उस कालमर्यादाको स्थितिबन्ध कहते हैं। अथवा यों कहिए किअध्यवसायविशेष द्वारा ग्रहण किए हुए कर्मदलियों के आत्मा में ठहरने के काळसम्बन्धी नियमन को स्थितिबन्ध कहते है।
वेदनीय कर्म की जघन्य स्थिति बारह मुहूर्त की, तथा नाम और गोत्रकर्म की જાણવા માટે શાસ્ત્રમાં વિસ્તારથી વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. જ્ઞાનાવરણીય આદિ મૂલ પ્રકૃતિના અવાન્તર ભેદની સંખ્યા કમથી-પાંચ, નૌ, બે, અઠાવીસ, ચાર, બેતાલીસ, છે, અને પાંચ છે, આ સર્વને આગમથી સમજી લેવું જોઈએ.
(२) स्थितिमा આત્માની સાથે લાગેલા કર્મયુગલ જે જઘન્ય, મધ્યમ, અને ઉત્કૃષ્ટ કાલ મર્યાદાથી આત્મપ્રદેશોમાં સ્થિતિ છે, તે કાલમર્યાદાને સ્થિતિબંધ કહે છે. અથવા એમ કહીએ કે--અધ્યવસાયવિશેષ દ્વારા ગ્રહણ કરેલા કર્મદલિડેને આત્મામાં ટકી શકવાના કાલસંબંધી નિયમનને સ્થિતિબંધ કહે છે.
વિદનીય કર્મની જઘન્ય સ્થિતિ બાર મુહુર્તની, તથા નામ અને ગાત્ર કમની
