________________
-
२८८
आचाराङ्गमने ज्योतिष्काः । ज्योतिष्कदेवास्तिर्यग्लोके ज्योतिषकाशं कुर्वन्ति । ज्योतिष्कदेवाः पञ्चविधा:-(१) चन्द्र-(२) मूर्य-(३) ग्रह-(४) नक्षत्र-(५) तारा-भेदात् । इमे पक्ष समयक्षेत्रान्तर्वतिनैश्चरस्वभावाः सन्ति । अपरे पञ्च चन्द्रादयः समयक्षेत्राद् बहिः स्थिरा एव तिष्ठन्ति ।
(४) चैमानिकदेवाःऊर्ध्वलोके विमानेषु वसन्तीति वैमानिकाः । यद्वा-विशेषेण मानयन्तिविशति यत्र विशिष्टसुकृतिन इति विमानानि, तत्र भवा वैमानिकाः । यद्वा-वि विशिष्टं मान-ज्ञानं यत्र, समदर्शितया, अन्यदेवापेक्षया ' च हेयोपादेयज्ञानविशिष्टा भवन्ति यत्र तानि विमानानि, तत्र भवा वैमानिकाः। देव ज्योतिष्क कहलाते हैं । ज्योतिष्क देव मध्यम लोक में प्रकाश करते हैं। ज्योतिष्क देव पांच प्रकार के हैं- १ चन्द्र, २ सूर्य, ३ ग्रह, ४ नक्षत्र, और ५ तारागण। ये पांचों समयक्षेत्र ( अढाई द्वीप ) में चलते हैं और समयक्षेत्र से बाहर स्थिर स्वभाव वाले हैं। .
(४) वैमानिक देव.. ऊर्ध्व लोक में विमानों में वास करने वाले वैमानिक कहलाते हैं । अथवा जहां विशिष्ट पुण्यात्मा प्रवेश करते हैं उन्हे विमान कहते हैं, और विमानों में वास करने वाले वैमानिक कहलाते हैं । अथवा समदशी होने के कारण जहां विशिष्ट ज्ञानं हो, या अन्य देवों की अपेक्षा जहां हेय उपादेय का विशिष्ट ज्ञान हो, वे विमान हैं और उन में होने वाले वैमानिक हैं।
તિષ્ક કહેવાય છે. તિષ્ક દેવ મધ્ય લોકમાં પ્રકાશ કરે છે. તિષ્ક દેવ પાંચ प्रारना छ. (१) य-5, (२) सूर्यः, (3) अड, (४) नक्षत्र मने (५) स. मा पांच સમય ક્ષેત્ર (અહીદ્વીપમાં ચાલે છે અને સમયક્ષેત્રની બહાર સ્થિર સ્વભાવવાળા છે. (४) वैभानि ३१-
. . ઉર્ધ્વલોકમાં વિમાનમાં વાસ કરવા વાળા વિમાનિક કહેવાય છે, અથવા જ્યાં વિશિષ્ટ અથાત્મા પ્રવેશ કરે છે તેને વિમાન કહે છે. અને વિમાનેમાં વાસ કરવા વાળા વૈમાનિક કહેવાય છે, અથવા-સમદશી હેવાના કારણે જ્યાં વિશિષ્ટ જ્ઞાન કાય અથવા અન્ય દેવેની અપેક્ષાએ, જ્યાં હેય-ઉપાદેયનું વિશિષ્ટ જ્ઞાન હેય તે વિમાન છે, અને તેમાં. થવા વાળા વૈમાનિક છે. :
