________________
-
-
१९८
. आचाराचे पूर्वभवसम्बन्धि - स्थूलशरीरपरित्यागानन्तरमन्तरालगत्या तैनसकार्मणशरीरमात्रेण सहागतस्य जीवस्य नवीनभवयोग्यस्थलशरीरार्थ प्रथम योग्यपुद्गलानां ग्रहणं जन्म । तच त्रिविधं-संमूर्छन-गर्मो-पपातभेदात् ।
(१) संमूर्छनजन्ममातापित्रोः सम्बन्धं विनयोत्पत्तिस्थानावस्थितानामौदारिकपुद्गलानां बाह्यानामाध्यात्मिकानां वा स्वशरीररूपेण जीवककं परिणतिकरणं संमूर्छनम् । वाह्यपुद्गलनिमित्तकं जन्म, यथा-काप्टत्वपकफलादिपूत्पद्यमानाः कीटादयो जन्तवः काष्ठफलवर्तिनी बाह्यपुद्गलान् स्वशरीररूपेण परिणमयन्त उत्पद्यन्ते ।।
पूर्वभवसम्बन्धी स्थूल शरीर का त्याग करने के अनन्तर विग्रहगतिसे तेजस और कार्मण शरीर के साथ आया हुआ जीव नवीन भव के योग्य स्थूल शरीर के लिए सर्व प्रथम योग्य पुद्गलों को ग्रहण करता है, यही जन्म कहलाता है। जन्म तीन प्रकारका है-संमूर्छन, गर्म, और उपपात ।
(१) संमूर्छनजन्ममाता-पिता के सम्बन्ध विना ही, उत्पत्तिस्थान में रहे हुए बाह्य या आख्यात्मिक औदारिक पुद्गलोका अपने शरीररूप से जीव द्वारा परिणत कर लेना संमूर्छन जन्म कहलाता है । काठ, त्वचा और पके फल आदि में उत्पन्न होने वाले कीडे बगरह जन्तु काठ या फल आदि के बाह्य पुद्गली को अपने शरीर के रूप में परिणत कर लेते हैं। यह बाह्य पुद्गलनिमित्तक जन्म है,
-
પૂર્વભવસંબંધી સ્કૂલ શરીરને ત્યાગ કરીને પછી વિગ્રહગતિથી તૈજસ અને કાર્મણ શરીરની સાથે આવેલે જીવ નવા ભવને એગ્ય સ્કૂલ શરીર માટે સર્વપ્રથમ રેગ્ય પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરે છે, તે જન્મ કહેવાય છે. જન્મ ત્રણ પ્રકારના છે(१) समर्छन (२) गर्म, मने (3) Gud.
(१) सभूछन - માતા-પિતાના સંબંધ વિના જ, ઉત્પત્તિસ્થાનમાં રહેલા બહારના અથવા આધ્યાત્મિક દારિક પુદ્ગલેને, પોતાના શરીરરૂપથી જીવદ્વારા પરિણુત કરી લેવું તે સંમઈન જન્મ કહેવાય છે. કાષ્ઠ ત્વચા (છાલ) અને ફળ આદિમાં ઉત્પન્ન થવા તળા કપડા વગેરે જતું કાર્ડ અથવા ફળ આદિમાં બહારના પુદ્ગલેને પિતાના શરીરના રૂપમાં પરિણુત કરી લે છે. તે બહારનાં પુદ્ગલ નિમિત્તક : *
