________________
-
AARAN
१०६
आचारासो "परमाणुपोग्गले णं भंते ! कतिबन्ने, कतिगंधे, फतिरसे, कतिफासे पन्नत्ते ?, गोपमा ! एगवन्ने, एगगंधे, एगरसे, दुप्फासे पनसे, तंजा-जर एगवन्ने-सिय कालए, सिय नीलए, सिय लोहिए, सिय हालिदे, सिय मुकिल्ले । जइ एगगंधे-सिय मुभिगंधे, सिय दुन्भिगंधे । जाएगरसे-सिय वित्त सिय कहुए सिय कसाए, सिय अंबिले, सिय महुरे । जइ दुप्फासे-सिय सीए य निद्ध य १, सिय सीए य लुक्खे य २, सिय उसिणे य निदे य ३, सिय उसिणे ये लुक्से य४" इति ।
परमाणुपुद्गला भदन्त ! कतिवर्णः, कतिगन्धः, कतिरसः, कतिस्पर्शः प्रशतः ? गौतम ! एकवर्णः, एकगन्धः, एकरसा, द्विस्पर्शः प्राप्तः। तद्यथा-यदि एकवर्णः -स्पात् कालकः, स्यात् नीलकः, स्यात् लोहितः, स्यात् हारिद्रः, स्यात् शुलः । यदि एकगन्धः-स्यात् सुरभिगन्धः, स्यात् दुरभिगन्धः, यदि एकरसः स्यात्तिक्तः स्यात् कटुका, स्पात् कपाय:, स्यात् अम्लः, स्यात् मधुरः। यदि द्विस्पर्शः-स्पात शीतच स्निग्धश्च १, स्यात् शीतश्च रूक्षश्च २, स्यात् उष्णश्व स्निग्धश्च ३, स्यात् उष्णश्च रूक्षश्च ४, । इति च्छाया, कदाचित् पीला, और कदाचित् शुक्ल होता है। एक गन्धवाला होता है तो कदाचित् सुरभिगंधवाला, कदाचित् दुरभिगंधवाला होता है। यदि एक रसवाला होता है तो कदाचित् तिक्त, कदाचित् कटुक, कदाचित् कपायला, कदाचित् खटा, और कदाचित् मोठा होता है। यदि दो स्पर्शवाला होता है तो कदाचित् शीत और स्निग्ध. (चिकना) १, कदाचित् शीत और रूक्ष २, कदाचित् उष्ण और स्निग्ध ३, तथा कदाचित् उष्ण और रूक्ष होता है ४ }
સુરભિગધ (સારી ગધ) વાળું અને કદાચિત દુરભિગંધવાળું હોય છે. જે એક રસવાળું હોય છે તે કદાચિત્ તીખું, કદાચિત્ કડવું, કદાચિત્ કષાથલું, કદાચિત ખાટું અને કદાચિત મધુર-મીઠું-ય છે. જે બે સ્પર્શવાળું હોય છે તે કદાચિત શીત અને સિનગ્ધ-(ચિકણા) ૧, કદાચિત શત અને રૂક્ષ ૨, કદાચિત ઉષ્ણ અને નિય રૂ, તથા કદાચિત ઉષ્ણ અને રૂક્ષ હોય છે. ”
