________________
૫ ૧૦
પ્રજ્ઞાવબોઘ-વિવેચન ભાગ-૨
રાખેલ નથી. II૪૩ાા
દાનવ-નરક-નિવાસનો જી, અથોલોક નિહાળ,
ઊંઘા શંકોરા સમો જી, સાત રાજ-ભર ભાળ. જીંવ, જોને અર્થ – અસુરકુમાર દેવો, ભુવનપતિઓ અને નારકીઓના અઘોલોકમાં નિવાસ છે. નારકીઓના નિવાસ ઊંઘા શંકોરા એટલે ભરણકા સમાન છે. તે અઘોલોક સાત રજ્જુ પ્રમાણ છે. ૪૪ો.
જન-જનાવર જ્યાં વસે છે, મધ્યલોક વિચાર,
ઊર્ધ્વલોક ગણ દેવનો જી, મૃદંગનો આકાર. જીંવ, જોને અર્થ - જ્યાં મનુષ્ય અને જનાવરો વસે છે તે મધ્યલોક અથવા તિરછો લોક ગણાય છે. ઊર્ધ્વલોકમાં દેવો નિવાસ કરે છે. લોકનો આકાર મૃદંગ એટલે એક પ્રકારના વાજિંત્રના જેવો છે. ૪પાા
લોક-શિખરે મોક્ષ છે જી, સિદ્ધ-સદન સુખકાર,
સંસારે સુખ-અંશ ના જી, છે સુખ મોક્ષે અપાર. જીંવ, જોને અર્થ - લોકના શિખરે અર્થાત લોકાકાશના ઉપરના અંતભાગમાં મોક્ષ સ્થાન છે. તે સિદ્ધ ભગવંતને રહેવાનું સદન એટલે ઘર છે. તે હમેશાં સુખને આપનાર છે. આ સંસારમાં અંશમાત્ર ખરું સુખ નથી; જ્યારે મોક્ષ સ્થાન તે અપાર સુખનો ભંડાર છે. II૪૬ાા
જડ-સુખ-દુઃખો દેખિયાં જી, જગમાં વારંવાર,
ચાર ગતિમાં ફરી ફરી જી, તોય ન પામ્યો પાર. જીંવ, જોને અર્થ :- આ જડ જેવી ઇન્દ્રિયોથી પ્રાપ્ત થતાં સુખ કે દુઃખ જગતમાં અનંતવાર જોયા. તેના ફળમાં ચાર ગતિરૂપ સંસારમાં હું વારંવાર ફર્યો; છતાં તે સંસારના પારને હું હજી સુધી પામ્યો નથી. I૪શા
(૭) અશુચિભાવના દેહ-પુરી પુરીષથી જી પૅરી અપુનિત વિચાર,
કર્મ-કેદમાં પૂરિયો જી, જીવ શબે નિર્ધાર. છંવ, જોને. અર્થ :- દેહરૂપી નગરી, તે પુરીષ એટલે મળમૂત્રાદિથી ભરેલી છે. તે અપુનિત એટલે અપવિત્ર છે. તેનો તું વિચાર કર. કર્મરૂપી કેદમાં જીવને મડદા જેવા શરીરમાં ઘાલી પૂરી દીઘો છે. IT૪૮ાા
અસ્થિ-ભીંતની કોટડી જી, વાળે છાઈ ઘાર,
સ્નાયુ-બંઘે તે ટકે જી, ચામડી લીંપણ-ગાર. જૈવ, જોને. અર્થ - તે દેહરૂપી નગરીમાં અસ્થિ એટલે હાડકારૂપી ભીંતથી બનેલ એક કોટડી છે. તેના ઉપરના ભાગમાં તે વાળથી છવાયેલી છે. તે અસ્થિપીંજરનો માળો સ્નાયુબંઘથી ટકેલ છે. તેના ઉપર પાતળી ચામડીનું લીંપણ ગારરૂપે કરેલ છે. I૪૯ાા
સાથે સાંઘા સાંઘિયા જી, પીઠ-વાંસ આઘાર, શિરા-જાળફૅપ વેલડી જી, સર્વાગે ચડી, થાર. જીંવ, જોને
