________________
३४४
પ્રજ્ઞાવબોઘ-વિવેચન ભાગ-૨
અર્થ - બીજાં ભૌમનિમિત્તના બળે ભૂમિમાં દાટેલું પણ જોઈ શકાય. ત્રીજું શરીરના અંગ ઉપાંગ જોઈને પારખીને વ્યક્તિનું ભંડુ થશે કે ભલું તે જાણી શકાય. //૧૪
સ્વર-પરીક્ષા શબ્દથી સુણી પશુપક્ષ-અવાજો રે,
ચાઠાં, તલ વ્યંજન ગણો, ધ્વજાદિ લક્ષણ વાંચો રે. ૧૫ અર્થ :- ચોથું પશુ પક્ષીના અવાજો શબ્દ માત્રથી સાંભળી તે કયા પક્ષીનો અવાજ છે તેની પરીક્ષા કરી શકું. પાંચમું ચાઠા, તલ કે કોઈ વ્યંજન એટલે શરીર ઉપર નિશાની કે અવયવ જોઈને તેનું શું ફળ થશે તે કહી શકું. છઠ્ઠ ધ્વજા આદિ જોઈ તેના લક્ષણોવડે શું થવાનું છે તે જાણી શકું છું. I/૧૫ની
વસ્ત્ર, શસ્ત્ર છેદ જે ઉંદર આદિ યોગે રે,
શુભાશુભસ્વપ્રો ફળે પૂર્વકર્મ સંયોગે રે. ૧૬ અર્થ :- સાતમું વસ્ત્રમાં પડેલ ઉદર આદિવડે છેદ તથા શસ્ત્રમાં બીજા પ્રકારે પડેલ છેદ આદિથી ભાવિ કહી શકું. તથા આઠમું પૂર્વકર્મના યોગે શુભાશુભ સ્વપ્નનું શું ફળ આવશે તે જણાવી શકું છું. ./૧૬ાા
અમોઘ-જિલ્લા નામથી મને જગત-જન જાણે રે,
મુનિપદ-દુઃખોથી ડર્યો, મામા નિજ ઘર આણે રે. ૧૭ અર્થ - અમોઘ-જિલ્લા એટલે જેનું કહેલું અચૂક ફળે એવા નામથી મને જગતવાસી જનો જાણે છે. મેં પહેલા દીક્ષા લીઘેલી પણ મુનિપદના દુઃખોથી ડરીને તે મેં છોડી દીધી. પછી મામાએ મને પોતાને ઘેર આણ્યો અને સુખી કર્યો. ૧થી
કન્યા, ઘન બન્ને દઈ, કર્યો મને ઘરબારી રે,
ઘંઘે મન ચોર્યું નહીં, અંતે થયો ભિખારી રે. ૧૮ અર્થ :- મામાએ પોતાની કન્યા અને ઘન બન્ને આપી મને ઘરબારવાળો કર્યો. ઘંઘામાં મારું મન ચોંટ્યું નહીં. તેથી અંતે પાછો ભિખારી જેવો થઈ ગયો. ૧૮
સ્ત્રી-ઘન તો પૂરું થયું, કરી ન કાંઈ કમાણી રે,
ગ્રહ ગણવાની કોડીઓ પીરસી થાળે આણી રે. ૧૯ અર્થ :- સ્ત્રી તરફથી આવેલું ઘન તો પૂરું થયું અને નવી કમાણી કાંઈ કરી નહીં. તેથી એકવાર મારી સ્ત્રીએ જ્યોતિષ વિદ્યામાં ગ્રહ ગણવાની કોડીઓ લાવીને મારી થાળીમાં પીરસી. ૧૯ાા
કાંતા કહે: ‘હવે જમો, ધ્યાન તમારું આમાં રે.”
મુખ્ય કોડી માથે પડે સ્કુલિંગ ઊડી એવામાં રે. ૨૦ અર્થ - પછી મારી સ્ત્રી કહેવા લાગી કે હવે જમો. આ કોડીઓમાં તમારું ધ્યાન છે. તો એને ખાઓ. બીજું તો ઘરમાં કંઈ ખાવાનું છે નહીં. તે કોડીઓ મારી થાળીમાં નાખતા તેમાંની એક કોડી તે, સ્ફલિંગ એટલે તણખો ઊડીને પડે તેમ તે મારા માથામાં પડી. ૨૦ગા.
હાથ ઘોઈ છાંટ્યો અને તેથી મેં અનુમાન્યું રે,
જ્યોતિષના આઘારથી, ઘન મળશે મનમાન્યું રે.” ૨૧ અર્થ - વળી સ્ત્રીએ હાથ ઘોઈ મારા પર છાંટ્યો તેથી મેં જ્યોતિષવિદ્યાના આઘારથી અનુમાન