________________
પ્રારંભિક મુદ્રણ યુગ
૧. ભીમશી માણક
કચ્છ મંજલ રેલડીયાના આ શ્રાવક વિવિધ શાસ્ત્રોના ઉડા અભ્યાસી હતા. સંવત ૧૯૨૧માં તેમણે કેશવજી નામના એક સમજુ શ્રાવકને ભારતભરમાં ફરી હસ્તલિખિત પ્રતો ખરીદવા મોકલ્યો. રૂા. ૧૦,૦૦૦થી વધુ ખર્ચી કેશવજી એક વર્ષ બાદ પરત આવ્યો. ત્યારબાદ ભીમશી માણકે ૧૪૫ વર્ષ પહેલા રૂા. ૧૦,૦૦૦ના ખર્ચે ‘પ્રકરણ રત્નાકર' ગ્રંથના ચાર ભાગ પ્રગટ કરવાની યોજના બનાવી. પ્રથમ ભાગ સં. ૧૯૩૨માં પ્રગટ કર્યો. ચોથો ભાગ ૧૯૩૭ માં છપાયો. આમ પ્રકરણ રત્નાકર’ ના ચાર ભાગ પ્રગટ કરવા માટે તેમણે ૭ વર્ષથી વધુ સમય મહેનત કરી. આ ગ્રંથના સંપાદક અને પ્રકાશક ભીમશી માણેક પોતે હતા. કોઈ જ મુનિના માર્ગદર્શન વિના જૈન દર્શનનો સૌ પ્રથમ છપાયેલ ગ્રંથ આપણને આ રીતે મળ્યા. આ કામ થયું ત્યારે પુસ્તક છાપવાથી આશાતના થાય છે તેવો વિચાર સાધુ અને શ્રાવક સંસ્થામાં દ્રઢ હતો. એ વિરોધી વિચારોની વચ્ચે રહીને ભીમશી માણકે આ કાર્યનો પ્રારંભ કર્યો હતો. તેમણે લગભગ ૧૫૦ થી વધુ ગ્રંથો સંપાદિત-પ્રકાશિત કર્યા હતા.
તેમાંના કેટલાક મહત્વપૂર્ણ ગ્રંથો આ પ્રમાણે છે.
ઉપદેશ તરંગિણી રિબલ મચ્છીરાસ કયવન્ના શાહનો રાસ
અઢી દ્વીપના નકશાની હકીકતનું પુસ્તક
પ્રકરણ રત્નાકર ભાગ ૧-૪
જૈન કથા રત્નકોશ ભાગ ૧-૭ જૈન કાવ્ય પ્રકાશ
વૈરાગ્ય કલ્પલતા
આનંદઘનજી અને ચિદાનંદજીના આધ્યાત્મિક પદો
