________________
૨૬
‘શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર’ વિષયક પત્રવ્યવહાર
તે વ્યક્તિનું પ્રાપ્ત પ્રામાણિક જીવનચરિત્ર, (૩) તે વ્યક્તિનો ઉપદેશ કે લખાણ.
તેમાં ત્રીજું આલંબન મહત્ત્વનું અને નિઃસંદેહ નિર્ણાયક તરીકે ગણાય છે. અમને મહાવીર કે ગૌતમબુદ્ધ, હરિભદ્રસૂરિ કે ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજ વગેરેનો પરિચય તેમના વચનો દ્વારા જ થયેલો છે. કોઈને હું પ્રત્યક્ષ મળવા ગયેલ નથી. તેમ શ્રીમદ્જીનો પણ પરિચય મને તેમના લખાણો દ્વારા જ થયેલ છે. તે પરિચય કરતાં લાગ્યું કે ‘આંખ મીંચીને અપનાવી લેવા જેવું શ્રીમદ્જીનું વ્યક્તિત્વ નથી'.
તેઓ જેમ અનેક સ્થાનોમાં એકદમ સ્પષ્ટ અને પ્રશંસાપાત્ર છે તેમ અમુક સ્થાનોમાં તદ્દન દિશાશૂન્ય પણ છે જ. આ અભિપ્રાયથી પૂછાયેલ પ્રશ્નનો જવાબ આપેલ છે, તેથી મેં પરિચય વગર અભિપ્રાય આપ્યો છે' તેવું તમારું માનવું ભૂલભરેલ છે.
*
*
*
શ્રીમદ્ભુનો ત્યાગ, વૈરાગ્ય પ્રશંસનીય હતો, સાધક જીવોમાં પણ જવલ્લે જ જોવા મળે તેવી તેમની બાહ્ય કઠોર સાધના હતી. તેમના કેટલાંય વચનો એવી જીવંતતાવાળા છે કે ‘જેને વાંચતાં અત્યારે પણ અમારી રોમરાજી વિકસ્વર થઈ જાય છે અને હૃદય સર્વજ્ઞશાસન પ્રત્યેના અહોભાવથી ગદ્ગદ થઈ જાય છે.' તેઓના જ્ઞાનનો પ્રભાવ ગાંધીજી ઉપર પણ પડેલ હતો. તે બધી બાબતો માનવામાં મને કોઈ સંકોચ નથી.
પરંતુ જ્યાં તેમનું વચન પણ જિનવચનથી વિરુદ્ધ હોય ત્યાં ખંડન ક૨વાનું પણ અમારે
આવે.
અમારું માનવું છે કે, જૈનશાસનને પામેલા પ્રત્યેક જૈનનું કર્તવ્ય છે કે તેઓએ જિનવચનને સર્વોત્કૃષ્ટ રીતે શિરોધાર્ય કરવું જોઈએ'. ગમે તેવા જ્ઞાની, પ્રભાવશાળી, ચમરબંધીનું વચન હોય તોપણ જો જિનવચન સામે આવે તો તેને ફગાવી દેતાં એક પળનોય વિલંબ જૈનને મંજૂર ન હોય. આ વાત આપ પણ અવશ્ય સ્વીકારશો, બાકી તો જો તમને જિનવચન કરતાં શ્રીમદ્વચન વધારે શ્રદ્ધેય હોય તો જેવું આપનું ભવિતવ્ય.
*
* પ્રશ્ન ઃ ‘ભગવાન મહાવીર સંબંધમાં
*
ઊંડાણમાં ઊતરવું પડશે'.
ખુલાસો (૧૩) :
મારી પ્રશ્નોત્તરી પુસ્તક પ્રશ્ન - પરમાં જે પ્રભુવીરના જન્મ-કલ્યાણકના વરઘોડાની વાત ૨જૂ થઈ છે તે મેં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રના જીવન પ્રસંગોનું આલેખન કરનાર કોઈ પુસ્તકમાં જ વાંચી હતી. પરંતુ આ વાતને અનેક વર્ષો વીતી જવાને કા૨ણે મને તે પુસ્તકના નામ