________________
પરિગ્રહ
આપનાર પ્રત્યે દ્વેષ ધરતા નથી, તેમને ધન્ય છે. કૃતપુન્ય છે તેમનો જન્મ સફળ
રહે છે.
૩૦
હવે પછી કોઈપણ ભવમાં મને જોઈને કોઈને વાસના ન જાગે અને કોઈને જોઈને મને વાસના ન જાગે તેવો હું પ્રયત્ન કરીશ. પમું પાપસ્થાનક પરિગ્રહ
જૈન શાસ્ત્રમાં ૧૪ પ્રકારનો અત્યંતર તથા ૯ પ્રકારનો બાહ્ય પરિગ્રહ જણાવેલ
છે.
હાસ્ય, રતિ, અરતિ, ભય, શોક, જુગુપ્સા, સ્ત્રી વેદ, પુરુષ વેદ, નપુંસક વેદ, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, મિથ્યાત્વ, (અજ્ઞાન કે ઉલ્ટું જ્ઞાન) આ ૧૪ પ્રકારનો અત્યંતર પરિગ્રહ છે.
જે સાધુ અને ગૃહસ્થે પોતપોતાની ભૂમિકા મુજબ દૂર રાખવા કોશિષ કરવાની અને સંપૂર્ણપણે છૂટે તે લક્ષ્ય રાખવાનું.
ધન-ધાન્ય-જમીન (ક્ષેત્ર)
વાસ્તુ-રૂપ્ય-સુવર્ણ-કુષ્ય-દ્વિપદ-ચતુષ્પદ. આ નવ પ્રકારનો બાહ્ય પરિગ્રહ છે. જેમાં પરિમાણ (માપ) કરવાનું હોય છે. બીજી રીતે ટુંકમાં પરિગ્રહની વ્યાખ્યા કરી કે મુર્છા (મમત્વભાવ) તે પરિગ્રહ
છે.
આ બધા બાહ્ય કે અત્યંતર પરિગ્રહને મેં પરિગ્રહ તરીકે માનેલ ન હોય, આ પરિગ્રહ છે તેવું સમજેલ ન હોઉં, તેનું મિચ્છામિ દુક્કડમ્.
અનેક ભવમાં ભમતા આવા પરિગ્રહ ધન, વિગેરે મરતી વખતે ત્યાં મૂકીને આવેલ હોઉં. તે પરિગ્રહથી જીવ વિરાધનાદિ પાપ ચાલુ હોય તેનું મિચ્છા મિ દુક્કડમ્. હું તેવા મૂકેલા તમામ પરિગ્રહને વોસિરાવું છું. મારે તેની સાથે સંબંધ નથી.
મેં બીજાને ધન વિગેરે આપેલ હોય, તે મરણ પામેલ હોય કે હું મરણ પામેલ હોઉં, તેનું દેવું રહી ગયું હોય તો તે હું માફ કરૂં છું. મારે હવે કશું જોઈતું નથી. મારે કોઈનું દેવું રહી ગયું હોય તેની હું માફી માંગું છું.
કોઈપણ ભવમાં રહી ગયેલું દેવું બીજા કોઈ ભવમાં લેણદાર પરાણે વસુલ કરે તો હું શાંતિપૂર્વક સહન કરવાવાળો બનું.
દેવ-ગુરૂ કૃપાથી મારો અત્યંતર પરિગ્રહ નાશ થતો ચાલે, સર્વથા નષ્ટ થાય.
